Czytelnia / Elsa Rosenstein

Erna Rosenstein (ur. 17 maja 1913 roku we Lwowie, zm. 10 listopada 2004 roku w Warszawie) – polska malarka surrealistyczna i poetka żydowskiego pochodzenia.

Studiowała w Wiener Frauenakademie (1932–1934), a następnie w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych (1934–1936). W latach, w których uczęszczała do szkoły wyższej nawiązała kontakty ze studencką Grupą Krakowską, w tym z malarzem i grafikiem Jonaszem Sternem. Odbyła krótką podróż do Paryża (1937). W stolicy Francji miała okazję poznać malarstwo surrealistyczne (1938). Czas wojny spędziła z rodzicami we Lwowie, gdzie udało jej się uciec z tamtejszego getta (1942). Po wyjeździe ze wschodniej Rzeczpospolitej, najpierw w Warszawie, a potem w Częstochowie ukrywała się pod przybranymi nazwiskami. Po wojnie stała się częścią krakowskiej awangardy. Współtworzyła odradzającą się Grupę Krakowską, między innymi wraz z Tadeuszem Kantorem czy Marią Jaremą. Malarstwo Rosenstein wykazuje wiele cech wspólnych z surrealizmem. Takie jej obrazy, jak Rzeźba w morzu (1954) i Krajobraz (1957) wykazują pewne pokrewieństwo ze sztuką Joana Miró oraz André Massona. Obrazy Spokojny świat (1855), a także Pomniki (1955) przypominają natomiast nastrój obrazów Yves’a Tanguyego. Do założeń wspomnianego nurtu nawiązują też inne jej obrazy, jak Droga (1954) bądź Rozchylone nabrzmiałe (1970). Artystka wypracowała również indywidualną symbolikę, swobodnie kojarząc formy abstrakcyjne ze światem rzeczywistych kształtów. Postrzegała proces twórczy jako działanie całkowicie swobodne, intuicyjne i irracjonalne. Jej prace wystawiane były między innymi na Wystawie Sztuki Nowoczesnej w Krakowie (1948, 1949) czy Warszawie (1957, 1959). Oprócz malarstwa sztalugowego zajmowała się np. twórczością poetycką. Artystka wydała kilka tomików, między innymi: Ślad (1972), Spoza granic mowy (1976), Wszystkie ścieżki (1979), Czas (1986), Płynie rzeka (1998), Rzeczy, ślady, papiery z szafy (2002). Tworzyła również miniatury dramatyczne. Ostatnie lata jej życia, to współpraca i wielokrotne wystawy w galerii Stefana Szydłowskiego. Była laureatką Nagrody imienia Cypriana Kamila Norwida (1976) i Nagrody imienia Jana Cybisa (1996).