Czytelnia / Warłam Szałamow
Rosyjski prozaik i poeta, więzień Gułagu. Przed pierwszym aresztowaniem studiował na wydziale prawa Uniwersytetu Moskiewskiego i obracał się w kręgach lewicowej opozycji i trockistów, brał udział w demonstracji zorganizowanej dla uczczenia dziesiątej rocznicy rewolucji październikowej. 19 lutego 1929 roku został aresztowany, oskarżony o kolportaż tak zwanego Testamentu Lenina i skazany na trzy lata ciężkich robót w łagrach koło Wiszery na północnym Uralu. Po zwolnieniu w roku 1931 pracował na budowie kombinatu chemicznego w Biereznikach. W roku 1932 wrócił do Moskwy, gdzie podjął pracę jako dziennikarz.
12 stycznia 1937 Szałamow został aresztowany po raz drugi, tym razem pod zarzutem „kontrrewolucyjnej działalności trockistowskiej”. 2 czerwca 1937 roku skazano go na pięć lat łagru na Kołymie. Kolejny wyrok, 10 lat łagru – standardowy dla radzieckiego wymiaru sprawiedliwości „domiar” – otrzymał w roku 1943 za „antyradziecką agitację” na mocy osławionego artykułu 58. Agitacja polegała w tym przypadku na określeniu emigracyjnego pisarza Iwana Bunina, laureata Nagrody Nobla, mianem „klasyka literatury rosyjskiej”.
3 października 1951 roku Szałamowa zwolniono z obozu, lecz dopiero w roku 1953 udało mu się wyjechać z Kołymy. Jego małżeństwo rozpadło się, córka, która wstąpiła do Komsomołu, pisała w ankietach, że ojciec nie żyje. Chruszczowowska odwilż przyniosła mu w roku 1956 rehabilitację, ożenił się powtórnie i zamieszkał w Moskwie. Po przebytej w latach 1957–1958 ciężkiej chorobie otrzymał rentę inwalidzką. Rozwiódł się ponownie w roku 1966. W marcu 1966 poznał Irinę Sirotinską, z którą był już do końca życia.
Pierwsze wiersze Szałamow napisał już w okresie studenckim. Po powrocie z Wiszery pracował w czasopismach propagandowych, udało mu się opublikować też kilka drobnych opowiadań.
Autor zbiorów wierszy Krzesiwo, Szelest liści, Droga i las, Moskiewskie obłoki oraz tekstów zebranych w tomie Opowiadania kołymskie (część z nich krążyła po związku radzieckim w samizdacie). Pośmiertnie wyszły dwa tomy jego próz autobiograficznych Zmartwychwstanie modrzewia oraz Wiszera. Antypowieść.
Źródła internetowe:
