Wydawnictwa / Biblioteka Pana Cogito / Baliński. Smutny młodzieniec. Biografia poety

Stanisław Baliński, jeden z najwybitniejszych poetów polskich XX wieku, wychował się w warszawskiej rodzinie inteligenckiej wywodzącej się ze wschodnich Kresów Rzeczypospolitej. Genealogia Balińskich z Balina herbu Jastrzębiec ukazuje ich powiązania ze znanymi familiami kresowymi (Balewiczowie, Śniadeccy, Jundziłłowie) i warszawskimi (Chomętowscy). Bogate tradycje rodu kształtowane były przez prądy oświeceniowe, romantyczne, pozytywistyczne
i młodopolskie. Duży wpływ na Stanisława Balińskiego miał jego ojciec Ignacy, piastujący szereg godności publicznych w II Rzeczypospolitej. Przyszły poeta dojrzewał w atmoserze silnych więzi rodzinnych (miał czterech braci), miłości do majątków na Kresach (Jaszuny pod Wilnem, Reginów nad Szczarą, Sienieżyce pod Nowogródkiem), czci dla sławnych przodków (Antoni Edward Odyniec, Michał Baliński) i przyjaciół domu (Henryk Sienkiewicz, Bolesław Prus, Maria Konopnicka).
Po odebraniu starannej edukacji domowej i ukończeniu prywatnego gimnazjum Stanisław Baliński poświęcił się studiom prawniczym, filologicznym i muzycznym. Jednocześnie związał się z miesięcznikiem „Skamander”, współtworząc jego krąg autorski i towarzyski. Wcześnie rozpoczął karierę dyplomatyczną, która umożliwiła mu egzotyczne podróże (Brazylia, Persja, Mandżuria).
Po wybuchu drugiej wojny światowej wraz z personelem Ministerstwa Spraw Zagranicznych ewakuował się z Warszawy do Krzemieńca, skąd przez Rumunię dostał się do Paryża, a następnie do Londynu. Przełomem w jego karierze literackiej okazał się tom Wielka podróż (1941), w którym podjął próbę ocalenia polskiego kodu kulturowego. Dużą popularnością wśród polskich wychodźców cieszyły się również nostalgiczne Trzy poematy o Warszawie (1945). W Stanisławie Balińskim dostrzeżono mistrza poezji lirycznej, zdolnej wywoływać wzruszenie, opartej na wewnętrznej melodyjności i zmysłowych obrazach utraconej ojczyzny. Podczas wojny poeta był urzędnikiem Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie. Po konferencji w Jałcie, której ustalenia były dla niego szokiem, zdecydował się pozostać na Zachodzie. Przez resztę życia mieszkał w Londynie, pisał felietony do „Dziennika Polskiego i Dziennika Żołnierza”, często podróżował. Boleśnie przeżywając oddalenie od Kraju, rozpamiętywał przeszłość, co doprowadziło go do depresji melancholicznej. W podeszłym wieku miał też problemy z poruszaniem się (artretyzm). Niezłomny w sprzeciwie wobec komunistycznej władzy w Warszawie, w jesieni życia nawiązał kontakt z krajowymi czytelnikami. Pierwsza na rynku księgarskim biografia Stanisława Balińskiego pokazuje między innymi jego skomplikowane relacje z Mieczysławem Grydzewskim, Antonim Słonimskim, Janem Lechoniem, Julianem Tuwimem, Jarosławem Iwaszkiewiczem, Kazimierzem Wierzyńskim, Tymonem Terleckim, Witoldem Gombrowiczem. Dokonania poetyckie
i prozatorskie autora Miasta księżyców (1924) omawiane są w porządku chronologicznym z uwzględnieniem recepcji poszczególnych tomów. Tło historyczne przybliża zarówno specyfikę polskiej emigracji niepodległościowej w Wielkiej Brytanii, jak i dramat zagłady Kresów Wschodnich, inteligencji i ziemiaństwa.

O autorze

Wojciech Wencel urodził się 16 lutego 1972 roku. Jest poetą i publicystą, laureatem między innymi Nagrody Fundacji im. Kościelskich, Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza i Nagrody Prezydenta RP „Zasłużony dla Polszczyzny”. W 2020 roku w Instytucie Literatury (seria Biblioteka Pana Cogito) wydał biografię Kazimierza Wierzyńskiego zatytułowaną Wierzyński. Sens ponad klęską, a w 2021 roku – biografię Jana Lechonia pod tytułem Lechoń. Rycerz i faun. Obie pozycje zostały uhonorowane Nagrodami im. Oskara Haleckiego w kategorii „Najlepsza książka popularnonaukowa poświęcona historii Polski w XX wieku”. Za pierwszą z nich autor otrzymał ponadto Doroczną Nagrodę Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
w dziedzinie literatury.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach projektu Kanon Polski