Wydawnictwa / Biblioteka Krytyki Literackiej / „Rzeka, która cierpi”. O poezji Czesława Miłosza

Inaczej niż większość opracowań poświęconych poezji Czesława Miłosza, książka Lecha Giemzy adresowana jest nie tylko do środowisk akademickich, ale także – a może nawet przede wszystkim – do szerokiego grona miłośników poezji współczesnej. Jej zaletami są więc przede wszystkim jasność wywodu, klarowność stylu oraz syntetyczność. Ta ostatnia cecha zasługuje na szczególne podkreślenie, bo autor opracowania zmierzył się przecież nie tylko z rozległym dorobkiem Noblisty, ale także z niezmierzonymi obszarami komentarzy, które otaczają dziś dzieła poety. Co z nich wybrać? Jakiego Miłosza pokazać? – To pytania, które musiał sobie stawiać. Powiedzmy więc od razu: odpowiedzi, jakich udziela, w pełni satysfakcjonują. Badaczowi udała się nie lada sztuka: w niewielkim objętościowo tekście zdołał zmieścić kluczowe rozpoznania dotyczące twórczości poety, węzłowe punkty jego biografii oraz kilka oryginalnych interpretacji. Dowiemy się z książki o zasadach rządzących językiem poetyckim Miłosza, o predylekcji poety do synekdochy i liryki maski, o poetyce epifanii oraz mądrościowo-kontemplacyjnej strategii lirycznej; poznamy rolę pamięci i wyobraźni w dziele artysty oraz jego nieustanny głód świata.

Streszczenie

Książka Rzeka, która cierpi. O poezji Czesława Miłosza nie ma ambicji odkrywania nowych lądów miłoszologii, zamiarem autora było wprowadzenie czytelnika w lekturę tekstów autora Ocalenia i przystępne wyjaśnienie mu kluczowych pojęć. Opowieść o Miłoszu zaczyna się więc od idei poezji jako „dykcji ocalającej”. Ocalenie przez poezję, przez odbudowę języka komunikującego to, co sięga poza doświadczenie zmysłowe i świat widzialny, jest odpowiedzią na „erozję wyobraźni religijnej”. Konsekwencją tak budowanego projektu poetyckiego jest wyraźnie zarysowany punkt widzenia – mówi do nas „ja liryczne” skonstruowane z licznych masek, zza których jednak przeziera sam Miłosz, „mistrz pokonanej rozpaczy”.

Summary in English

The book Rzeka, która cierpi. O poezji Czesława Miłosza [A river that suffers. On the poetry of Czesław Miłosz] has no ambition to discover new areas of knowledge about Czesław Miłosz; the author’s intention is to introduce the reader to the texts by the author of Ocalenie [Rescue] and to explain the key concepts in an accessible way. Thus, the story of Miłosz begins with the idea of poetry as “rescuing diction.” Rescuing through poetry, through the reconstruction of a language that communicates what goes beyond sensual experience and the visible world, is a response to the “erosion of religious imagination.” The consequence of a poetic project constructed in this way is a clearly marked point of view – the readers are addressed by a “lyrical I” composed of numerous masks, through which, however, peeps Miłosz himself, “the master of overcome despair.”

***

Wydawca: Instytut Literatury
Miejsce i rok wydania: Kraków 2021
Redakcja językowo-stylistyczna: Alicja Stępniak
Korekta: Agata Tondera, Tomasz Chlewiński
Skład i łamanie: Alicja Stępniak
ISBN 978-83-66765-39-9