Wydawnictwa / Biblioteka Krytyki Literackiej / Tutejsze i nietutejsze. O twórczości Jarosława Marka Rymkiewicza

Książka Tutejsze i nietutejsze. O twórczości Jarosława Marka Rymkiewicza już w tytule sygnalizuje aspekt wzajemnego przenikania się dwóch stron bytu związany z tradycją kultury śródziemnomorskiej, a także literaturą i historią Polski. Na książkę składają się: wstęp do twórczości Rymkiewicza oraz wybór jego utworów zawierający wiersze, fragmenty esejów, rozpraw teoretycznych oraz rozmów z pisarzem. W rozdziale pierwszym wstępu: Poeta herbu Tuhan. Życiorys Jarosława Marka Rymkiewicza, uwzględniony został rodowód twórcy, do którego sam autor odwołuje się w pisarstwie. Rodowód ten zdaje się tworzyć rodzaj kontekstu twórczości, której przyświeca zasada „Wiecznego Teraz” – jednoczesności trwania czasów. Koncepcja ta wpisana jest w oryginalne rozumienie klasycyzmu przez Rymkiewicza. Program ten rozwijany jest nie tylko w poezji, ale również w prozie. Sięganie do przeszłości przeradza się w dialog poety współczesnego z poetami wieków dawnych, a w esejach stanowi on podstawę rozmów z Wielkimi Duchami: Aleksandrem Fredrą, Juliuszem Słowackim, Adamem Mickiewiczem. Pojęcie klasycyzmu jako wyboru postawy trwania w tradycji omówione zostało w rozdziale drugim Ocalanie kultury. Klasycyzm. Rozdział trzeci: „Coś się pokazuje, ale zaraz znika”. W poezji, poświęcony jest utworom poetyckim. Dominują w nich tematy śmierci, trupa, upiora, unicestwienia; poezja śródziemnomorska łączy jednak myśl o śmierci z myślą o zmartwychwstaniu, stąd w poezji Rymkiewicza pojawia się koncepcja zmartwychwstania w tekście oznaczająca trwanie w kulturze: artysta żyje poprzez dzieło. Tematy śmierci i zmartwychwstania były obecne w koncepcjach przedstawicieli romantycznej emigracji, do których Rymkiewicz nawiązuje (do mesjanizmu Adama Mickiewicza, metempsychozy Juliusza Słowackiego, filozofii Bronisława Trentowskiego). Istotne toposy w utworach poetyckich Rymkiewicza wyrażane są w symbolikach ogrodu i koła. Na kanwie opozycji Coś–Nic kreowana jest dynamika zjawiania się czegoś w tej poezji i natychmiastowego znikania. W rozdziale czwartym: „Jakieś istnienie chce być opisane”. W prozie, podkreślona została różnorodność kręgów tematycznych, które pisarz rozwijał i kontynuował latami. Należą do nich eseje mickiewiczowskie, historyczne, czy encyklopedie poświęcone Słowackiemu, Mickiewiczowi, Leśmianowi.

(ze Streszczenia)

Zrealizowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w ramach programu Kanon Polski.

Wydawca: Instytut Literatury
Miejsce i rok wydania: Kraków 2024
Redakcja naukowa: Wojciech Kudyba
Redakcja językowo-stylistyczna: Natalia Hipnarowicz
Korekta: Michał Stachowski, Marek Urbaniak
Skład i łamanie: Olga Radziszewska
ISBN: 978-83-67602-78-5 (print)
ISBN: 978-83-67602-79-2 (online)