Czytelnia / Franciszek Kostrzewski
Franciszek Kostrzewski (ur. 19 kwietnia 1826 roku w Warszawie, zm. 30 września 1911 roku tamże) – malarz realistyczny i rodzajowy, ilustrator, rysownik satyryczny, a także karykaturzysta.
Ukończył warszawską Szkołę Obwodową. Pracował jako aplikant kancelarii w fabryce Sztumfa (Ostrowiec). Kształcił się w stołecznej Szkole Sztuk Pięknych (1844–1849) pod kierunkiem Chrystiana Breslauera, Aleksandra Kokulara, Rafała Hadziewicza, Marcina Zaleskiego czy Jana Feliksa Piwarskiego. Ten ostatni wywarł największy wpływ na jego młodzieńczą twórczość. Kostrzewski podczas studiów odbywał częste podróże po kraju i malował pejzaże. Również interesowały go sceny rodzajowe z udziałem ludności miast, miasteczek, wsi. Starał się utrwalać obrazy z życia codziennego tamtych czasów. Wraz z kolegami ze szkoły wyższej, do których należy zaliczyć chociażby Wojciecha Gersona, Juliusza Kossaka oraz Henryka Pillata, stworzył grupę artystyczną zwaną „cyganerią” malarską. Bohema skupiona była wokół postaci Marcina Olszyńskiego – ich mecenata i serdecznego przyjaciela. Owocem wspólnej pracy twórców stały się tak zwane Albumy, które zawierały szkice z wędrówek i życia codziennego grona kamratów. Kostrzewski przez pewien czas przebywał w Kielcach. Zaproszony przez tamtejszego marszałka powiatu, znanego kolekcjonera Tomasza Zielińskiego, kopiował obrazy w jego galerii (w tym na zamówienie okolicznego ziemiaństwa). Po powrocie do Warszawy pełnił rolę nauczyciela rysunków, głównie w domach arystokratycznych, a także w Szkole Rysunku i Malarstwa Marii Łubieńskiej. Na zlecenie Towarzystwa Żeglugi Parowej wykonał kilka obrazów na blasze przeznaczonych do dekoracji statków pasażerskich kursujących po Wiśle (1852–1853). W 1956 roku odbył kilkumiesięczną podróż artystyczną przez Niemcy do Paryża. Po wyprawie wrócił nad Wisłę i rozpoczął działalność ilustratorską. Ilustracje Franciszka ukazywały się w czasopismach warszawskich, takich jak między innymi: „Tygodnik Ilustrowany”, „Kłosy”, „Mucha”, „Wędrowiec”, „Biesiada Literacka”, „Kolce”, „Kurier Świąteczny”. Ilustrował też książki (w tym dzieła Bolesława Prusa czy Józefa Ignacego Kraszewskiego) oraz wiele utworów literackich (na przykład: Lirnika wioskowego (1857) W. Syrokomli, Wioskę (1859) J.I. Kraszewskiego, Nową Lirenkę (1859) T. Lenartowicza, Powiastki polskie (1860) F. Skarbka, Ramoty i Ramotki (1873) A. Wilkońskiego, Klechdy (1876) K.W. Wójcickiego). Obejmował stanowisko współredaktora satyrycznego pisma „Wolne Żarty” (1958–1959). Jego prace były prezentowane w wielu miejscach ówczesnej Polski, między innymi w: Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie (w latach 1854-96) i Lwowie (1874, 1890, 1894), Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie (w latach 1860-1911), warszawskim Salonie Ungra (1880), Salonie Aleksandra Krywulta (1881-1906), Salonie Artystycznym (1889-1903) i Salonie Stefana Kulikowskiego (1907, 1908). Kostrzewskiego uważa się za prekursora polskiego komiksu. Jest autorem Historyi Jedynaczka w 32 obrazkach, której pierwszy odcinek ukazał się w trzecim numerze „Tygodnika Ilustrowanego” (1859). W 1870 roku już niemal całkowicie porzucił malarstwo. Swoje życie opisał w Pamiętniku (1891). Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim.
Wybrana twórczość:
Obrazy:
- Cyrk na Saskiej Kępie, 1852
- Pożar na wsi, 1862
- Odpust na wsi, 1866
- Czy będziemy dziś jedli? – Czy będziemy dziś tańczyły?, 1875
- Wędrowni muzykanci, 1884
- Polowanie, 1886 (ilustracja do IV księgi Pana Tadeusza)
Pozostałe:
- Szkice i obrazki, 1858 (autor ilustracji książki)
- Historya Jedynaczka w 32 obrazkach, 1859 (komiks wydawany w czasopiśmie)
- Pamiętnik, 1891 (autobiografia)
Źródła internetowe:
Franciszek Kostrzewski - Życie i twórczość | Artysta | Culture.pl
Tematy - Kostrzewski, Franciszek (1826–1911) - malarz i rysownik (muzeumwarszawy.pl)
