Czytelnia / Georges Bataille
Georges Bataille (ur. 10 września 1897 roku w Billom, zm. 8 lipca 1962 roku w Paryżu) – francuski pisarz, eseista, prozaik, poeta, filozof oraz autor koncepcji „literatury transgresji”.
Pobierał nauki w Reims oraz w Épernay. Uzyskał maturę (1915), a następnie otrzymał dyplom archiwisty paleografa (1922). Jego praca poświęcona była poezji XIII wieku (L’Ordre de chevalerie, conte en vers du XIIIe siècle). Służył w wojsku (1916–1917), został jednak szybko zwolniony z powodu gruźlicy. Wstąpił do katolickiego seminarium duchownego w Saint-Fleur (1917), lecz jego zainteresowania średniowieczem okazały się silniejsze. Dlatego też, gdy został przyjęty do paryskiej École des Chartres porzucił myśl o kapłaństwie. Przeniósł się do stolicy Francji (1918), gdzie zaprzyjaźnił się z André Massonem. W tym czasie opublikował sześciostronicową ulotkę pod tytułem Notre-Dame de Rheims (1918) – była to jego pierwsza publikacja opiewająca chwałę zburzonej bombami katedry. Przystąpił do ruchu surrealistycznego (1920), choć sam uważał się za „wewnętrznego wroga” surrealizmu, co w następstwie doprowadziło do konfliktu między nim i André Bretonem. Jakiś czas spędził w klasztorze benedyktynów w Quarr (wyspa Wight) jednak ostatecznie wystąpił z seminarium (1922). Pracował między innymi w: madryckiej Wyższej Szkole Badań Hispanistycznych, czy paryskim wydawnictwie Editions de Minuit. Obejmował stanowisko bibliotekarza w Carpentras oraz Orleanie. Zdarzało się, iż publikował pod pseudonimem Lord Auch np. w Historii oka (1928). Podczas trwania II wojny światowej pisał prace zrodzone z „mistycyzmu ateistycznego”. W taki oto sposó powstała Summa ateologiczna (Somme athéologique). Miała ona być (jak u Nietzschego) pozainstytucjonalnym dotarciem do czystego życia religijnego. W swoich pracach usiłował określić te przeżycia, których poszukiwał w akcie ciągłej negacji. Był wydawcą serii Documents (1929–1931). Powołał do życia antyfaszystowską grupę Contre–Attaque (1935, wraz z Bretonem, po zażegnaniu waśni) i grupę Collège de Sociologie (1939, razem z Michelem Leiris, Rogerem Caillois, Jules’em Monnerotem). Założył czasopismo „Critique” (1946). Pisywał teksty na temat socjologii, religii oraz literatury. Jako pierwszy publikował prace Rolanda Barthes’a, Michela Foucault, a także Jacques’a Derridy. Istotnymi dzieła w twórczości francuza są także: Część przeklętą (1949),Historia erotyzmu (inedyt z lat 1950–1951, wydany ostatecznie w 1976 roku) i Erotyzm (1957). Duży wpływ na Bataille’a wywarły prace autorów takich jak: G. W. Friedrich Hegel, Zygmunt Freud, Karol Marks czy Fryderyk Nietzsche.
Twórczość:
Wybrane publikacje:
- Histoire de l'œil, 1928 (pod pseudonimem Lord Auch)
- Le bleu du ciel (napisana: 1935, wydane: 1957)
- Madame Edwarda, 1937 (pod pseudonimem Pierre Angélique)
- L’Expérience intérieure, 1943
- Collège socratique, 1943 (tekst opublikowany pośmiertnie)
- Le Coupable, 1943
- L’Alleluiah: Catéchisme de Dianus, 1947
- La Part maudite, 1949
- Abbé C., 1950
- L’Histoire de l’erotisme, 1951
- L’érotisme, 1957
- La Littérature et le Mal, 1957
- Les Larmes d’Éros, 1961
- L’impossible, 1962 (pierwsze wydanie: 1947, jako La haine de la poésie)
- Ma mère, 1966 (niedokończona)
- Le Mort, 1967
- Theorié de la religion, 1973
Tłumaczenia tekstów na język polski:
Beletrystyka:
- Historia oka i inne historie, 1991, 2010 (wybór tekstów – zawiera: Madame Edwarda, Historia oka, Błękit nieba, Umarły, Miłość istoty śmiertelnej)
- Ksiądz C., 1998
- Moja matka, 1991
- Martwy, 2010
- Alleluja. Katechizm Dianusa, 2018
Filozofia:
- Doświadczenie wewnętrzne, Warszawa 2003 (w apendyksie tekst: Pierre Klossowski Georges’a Bataille’a tęsknota za autentycznością)
- Część przeklęta oraz Ekonomia na miarę wszechświata. Granica użytecznego, Warszawa 2002, 2004
- Historia erotyzmu, Kraków 1992, Warszawa 2008
- Literatura a zło: Emily Bronte, Baudelaire, Michelet, Blake, Sade, Proust, Kafka, Genet, Kraków 1992
- Erotyzm, 1999, 2007
- Łzy Erosa, Gdańsk 2009
- Teoria religii, Warszawa 1996
- Kolegium sokratyczne, czerwiec 2021
Źródła internetowe:
