Czytelnia / Maria Czapska
Maria Czapska (ur. 6 lutego 1894 roku w Pradze, zm. 11 czerwca 1981 roku w Maisons–Laffitte koło Paryża) – polska historyczka literatury, eseistka, tłumaczka, autorka wspomnień, siostra Józefa Czapskiego.
Pochodziła z najzamożniejszej gałęzi rodu Czapskich. Dzieciństwo i młodość spędziła w rodzinnym majątku w Przyłukach pod Mińskiem. Studiowała polonistykę w Krakowie (1921–1925). Przebywała w Paryżu jako stypendystka (1925–1930). W stolicy Francji zbierała materiały do biografii Adama Mickiewicza jej autorstwa (La vie de Mickiewicz, 1931). Po powrocie do kraju pisywała różne artykuły, a także recenzje literackie w ważniejszych periodykach czy gazetach. Współpracowała też z Polskim Słownikiem Biograficznym, gdzie przede wszystkim umieściła wiele biogramów dotyczących swej rodziny, np. Józefa Napoleona Czapskiego. W czasie okupacji niemieckiej działała m.in. w organizacji Żegota, pomagającej Żydom. Następnie przedostała się przez zieloną granicę do kraju nad Loarą, gdzie pozostała do końca życia. Przez cały ten czas działała i publikowała w „Kulturze”, jak również współpracowała z Instytutem Literackim. Należała do Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie. Podpisała list pisarzy polskich na Obczyźnie, solidaryzujących się z sygnatariuszami protestu przeciwko zmianom w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (List 59). W PRL informacje o polskiej autorce podlegały cenzurze, a jej nazwisko znajdowało się na specjalnej liście osób z całkowitym zakazem publikacji. Jej najbardziej znane książki to: Dwugłos wspomnień (Londyn 1965), Europa w rodzinie (Paryż 1970) i Czas odmieniony (Paryż 1978).
Nagrody i odznaczenia:
- Srebrny Wawrzyn Akademicki, 1938
- Nagroda literacka „Wiadomości Literackich”, 1938
- Nagroda literacka imienia Anny Godlewskiej, 1972
- Nagroda imienia Alfreda Irzykowskiego za całokształt twórczości, 1975
- Laureatka Nagrody Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie, 1975
Wybrane dzieła:
La vie de Mickiewicz, Paryż 1931
Ludwika Śniadecka, Kraków 1938
Szkice mickiewiczowskie, Londyn 1963
Dwugłos wspomnień, Londyn 1965 (pisane z bratem)
Europa w rodzinie, Paryż 1970
Czas odmieniony, Paryż 1978
Gwiazda Dawida, Londyn 1975
Polacy w ZSRR (1939–1942), Paryż 1963 (antologia)
Ostatnie odwiedziny i inne szkice, Warszawa 2006
