Czytelnia / Maria Dąbrowska
Maria Dąbrowska (ur. 6 października 1889 w Russowie, zm. 19 maja 1965 w Warszawie) – nowelistka, powieściopisarka, eseistka, autorka dramatów, tłumaczka
Pochodziła ze zubożałej rodziny szlacheckiej. Uczyła się na pensji Heleny Semadeniowej. Następnie przebywała za granicą, gdzie studiowała nauki przyrodnicze, ekonomię, a także socjologię. Przez pewien czas mieszkała również w Londynie jako stypendystka Fundacji Kooperatystów. Podczas studiów związała się z nurtami niepodległościowymi. W trakcie drugiej wojny światowej wyszła z Warszawy, w której ówcześnie mieszkała i wraz z ludnością cywilną trafiła do pruszkowskiego obozu przejściowego. Była zwolenniczką poglądów Edwarda Abramowskiego oraz jego idei spółdzielczości. Została członkinią Rady Ligi Kobiet Polskich Pogotowia Wojennego. Należała też do Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu. Pracowała jako nauczycielka, a później przez okres sześciu lat obejmowała stanowisko w Ministerstwie Rolnictwa i Reform Rolnych. Początkowo poświęcała się publicystyce (między innymi w „Głosie Kaliskim”), od której przeszła do literatury pięknej, skupiając się na psychologicznych aspektach ludzkich zachowań, często z nizin, na podstawie własnej obserwacji. Pozostawiła po sobie także prace przekładowe, artykuły z zakresu spółdzielczości, książki dla młodzieży i artykuły krytyczne. Publikowała między innymi na łamach tygodnika „Bluszcz” oraz „Wiadomości Literackich”. Za arcydzieło uznaje się napisaną przez nią tetralogię powieściową Noce i dnie, której pierwotny tytuł brzmiał Domowe progi. Ważne miejsce w jej dorobku zajęły także eseje literackie, a także opublikowane pośmiertnie Dzienniki. Ponadto była uzdolniona plastycznie. Pozostawiła po sobie akwarelowe obrazy, głównie pejzaże i martwe natury. Odznaczona licznymi orderami, między innymi: Krzyżem Niepodległości (1933), dwukrotnie Złotym Krzyżem Zasługi (1934, 1946) oraz Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1954). Laureatka wielu nagród i wyróżnień, w 1957 otrzymała tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego.
Wybrana twórczość:
Proza:
- Dzieci ojczyzny, 1918
- Gałąź czereśni, 1922
- Uśmiech dzieciństwa, 1923
- Dzikie ziele, 1925–1929
- Ludzie stamtąd, 1926
- Marcin Kozera, 1927
- Noce i dnie, 1932–1934
- Znaki życia, 1938
- Gwiazda zaranna, 1955
Najważniejsze opracowania:
- Pięćdziesiąt lat twórczości Marii Dąbrowskiej, 1963
- Maria Dąbrowska, 1964
- Maria Dąbrowska, 1964 i wydania następne
- Maria Dąbrowska w Russowie i o Russowie, 1976
- Asnyk, Konopnicka i Dąbrowska w Kaliszu, 1977
- „Opowiadania” Marii Dąbrowskiej, 1980
- Rzecz russowska. O pisarstwie Marii Dąbrowskiej, 1981 i wydania następne
- Maria Dąbrowska – jej związki ze spółdzielczością, 1984
- Księga kaliska. W stulecie urodzin Marii Dąbrowskiej, 1996
- Maria Dąbrowska i Stanisław Stempowski, 1999
- Wspomnienia siostrzenicy Marii Dąbrowskiej, 2002
- Osoba w podróży. Podróże Marii Dąbrowskiej, 2002
- Funkcja nazw własnych w twórczości Marii Dąbrowskiej, 2002
- Wypisałam całą siebie. Maria Dąbrowska we wspomnieniach i listach, 2006
- Homobiografie, 2008
- Dąbrowska (nie)znana. Szkice, 2016
Źródła internetowe:
