Czytelnia / Marian Eile-Kwaśniewski
Marian Eile-Kwaśniewski (ur. 7 stycznia 1910 roku we Lwowie, zm. 2 grudnia 1984 roku w Krakowie) – dziennikarz, satyryk, malarz i scenograf. Twórca tygodnika „Przekrój”.
Urodził się w rodzinie żydowskiej we Lwowie. Ukończył Gimnazjum imienia Stefana Batorego w Warszawie (1929). Rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Poznańskim i kontynuował je na Uniwersytecie Warszawskim. Uzyskał tytuł magistra prawa w 1934 roku. Pracował jako aplikant adwokacki w kancelarii Aleksandra Jurkowskiego (1935–1939).
W latach 30. rozpoczął współpracę z „Wiadomościami Literackimi”, następnie został ich pracownikiem etatowym, publikował tam rysunki i fotomontaże, wymyślał konkursy oraz zagadki, projektował także witrynę w siedzibie pisma.
Po wybuchu II wojny światowej został zmobilizowany (posiadał stopień podporucznika rezerwy), służył w 22 Baterii Motorowej Artylerii Przeciwlotniczej, gdzie był dowódcą 4. plutonu. Znalazł się w szpitalu z powodu dyzenterii. Uniknął niewoli niemieckiej i przedostał się do Lwowa, gdzie rozpoczął pracę jako scenograf w tamtejszym Państwowym Teatrze Miniatur (1940). Po wejściu do miasta Niemców ukrywał się pod nazwiskiem Zdzisław Kwaśniewski, z czasem formalnie zmienił nazwisko na Eile-Kwaśniewski (1948).
W 1945 roku założył w Krakowie tygodnik „Przekrój” i był jego redaktorem naczelnym (1948–1969). Na jego łamach propagował muzykę jazzową, twórczość Piwnicy pod Baranami, współczesną plastykę, a także malarstwo. Był twórcą szaty graficznej „Przekroju” i jego linii programowej oraz autorem rubryki Myśli ludzi wielkich, średnich oraz psa Fafika.
W 1946 roku założył kabaret Siedem Kotów wraz z Janiną Ipohorską, Romanem Szydłowskim i Jerzym Waldorffem. Pełnił funkcję wykładowcy w Studium Scenografii Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Krakowie (1948–1950). Projektował scenografię dla teatrów w Krakowie, Łodzi, Tarnowie i Warszawie.
Pod wpływem antysemickiej nagonki lat 1967–1968 wyjechał do Francji. Tam podjął pracę jako rysownik w dzienniku „France Soir”. Na początku lat 70. wrócił do Polski. W kraju nad Wisłą współpracował ze „Szpilkami”, gdzie redagował rubrykę Franciszek i inni. Posługiwał się wieloma pseudonimami: Bracia Rojek, Krecia Pataczkówna, Lord Gallux, Makaryn z Cedetu, Martin Nabiałek, mgr Kawusia, Salami Kożerski.
Wybrana twórczość:
- Myśli ludzi wielkich, średnich oraz psa Fafika, 2008 (I wydanie – 1959)
Książki o autorze:
- Marian Eile. Artysta i redaktor, 2020
- Marian Eile. Poczciwy cynik z „Przekroju”, 2023
Źródła internetowe:
Marian Eile. Artysta i redaktor | Książka w Lubimyczytac.pl
Marian Eile (1910–1984) biografia, anegdota, legenda
Marian Eile | CONNAISSEUR Kraków – Salon Dzieł Sztuki
Marian Eile. Poczciwy cynik z „Przekroju” – Mariusz Urbanek | Książka w Lubimyczytac.pl
Myśli ludzi wielkich, średnich oraz psa Fafika – Marian Eile-Kwaśniewski | Książka w Lubimyczytac.pl
