Czytelnia / Wiktor Woroszylski
Wiktor Woroszylski (ur. 8 czerwca 1927 roku w Grodnie, zm. 13 września 1996 roku w Warszawie) –poeta, prozaik, tłumacz i recenzent filmowy.
Pochodził ze zasymilowanej rodziny żydowskiej, dlatego w czasie wojny, by przeżyć, korzystał z fałszywych dokumentów, pracując w warsztacie stolarskim. Po repatriacji (1945) studiował medycynę na Uniwersytecie Łódzkim, a następnie polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim. Zapisał się do Polskiej Partii Robotniczej, potem został członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Jako poeta zadebiutował wierszem Przed Berlinem (1945), który ukazał się na łamach łódzkiej „Trybuny Robotniczej”. Stał się jednym z czołowych twórców grupy „pryszczatych” skupiającej młodych pisarzy socrealistycznych. Pobierał nauki w moskiewskim Instytucie Literatury imienia Maksyma Gorkiego (1952–1956), gdzie uzyskał doktorat z rusycystyki. Po 1955 roku zaczął pisać lirykę refleksyjną, opowiadania i szkice. Zerwał z komunizmem po stłumieniu rewolucji węgierskiej (1956), w czasie jej trwania przebywał w Budapeszcie. Sprzeciwił się władzom PRL, które zażądały potępienia autorów „listu trzydziestu czterech” (1964). Odmówił potępienia listu biskupów polskich do biskupów niemieckich (1965). Został wyrzucony z PZPR za podpisanie protestu przeciwko usunięciu z niej Leszka Kołakowskiego (1967). Od lat 70. został objęty zakazem druku przez cenzurę. Związał się z opozycją demokratyczną, współpracował z Komitetem Obrony Robotników i Komitetem Samoobrony Społecznej „KOR”. Był sygnatariuszem listu 15 w sprawie zapewnienia Polakom w Związku Radzieckim dostępu do polskiej nauki i kultury (1974). Podpisał list protestacyjny do Komisji Nadzwyczajnej Sejmu PRL przeciwko zmianom w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (1976). Należał do Towarzystwa Kursów Naukowych, a następnie został wykładowcą w tejże organizacji. Prowadził też wykłady z historii literatury rosyjskiej na Uniwersytecie Latającym (1977–1979). Dołączył do apelu 64 uczonych, pisarzy i publicystów do władz komunistycznych o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami (1980). Został internowany po wprowadzeniu stanu wojennego oraz osadzony w więzieniu na Białołęce, a następnie w obozach w Jaworzu, a także Darłówku. Po zamordowaniu Grzegorza Przemyka napisał list otwarty z protestem do wicepremiera Mieczysława Rakowskiego (1983). Obejmował stanowisko redaktora w czasopismach takich jak między innymi: „Głos Ludu”, „Po prostu”, „Nowa Kultura” (pod koniec lat 50. usunięty ze stanowiska na polecenie Władysława Gomułki), „Zapis”. Związany był z prasą katolicką, w tym z „Tygodnikiem Powszechnym” czy „Więzią”; a także z paryskim miesięcznikiem emigracyjnym „Kultura”. Działał też jako tłumacz i popularyzator literatury rosyjskiej. Przekładał utwory oraz listy Zoszczenki, Majakowskiego, Sołżenicyna, Brodskiego, Awierincewa. Wydał ponadto kilka istotnych książek biograficznych na temat rosyjskich pisarzy: o Sałtykowie-Szczedrinie (1963), Włodzimierzu Majakowskim (1966), Sergiuszu Jesieninie (1973, wspólnie z Elwirą Watałą). Jest także autorem wierszy, jak również powieści dla dzieci.
Wybrane nagrody:
- Nagroda Państwowa III. Stopnia, 1950
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, 1955
- Medal 10–lecia Polski Ludowej, 1955
- Nagroda Fundacji imienia Kościelskich, 1965
- Nagroda Fundacji imienia Jurzykowskiego w Nowym Jorku, 1976
- Nagroda PEN Clubu za przekłady poetyckie z języka rosyjskiego, 1979
- Nagroda Kulturalna „Solidarności”, 1984
- Nagroda ZAiKS–u za przekłady poetyckie z języka rosyjskiego, 1990
- Nagroda imienia Wasilija Żukowskiego przyznana przez Petersburski Fundusz Kultury, 1991
Wybrana twórczość:
Proza:
- Dziennik węgierski, 1956
- Okrutna gwiazda, 1958 (opowiadania)
- Sny pod śniegiem. Opowieść o życiu Sałtykowa–Szczedrina, 1963 (opowieść biograficzna)
- Mniejszy szuka Dużego, 1973 (powieść, ekranizacja w reżyserii Konrada Nałęckiego – 1976)
- Życie Sergiusza Jesienina, 1973 (współautor: Elwira Watała)
- Literatura, 1977 (powieść)
- Don Kichot, 1983
- Kto zabił Puszkina?, 1983 (biografia)
- Historie i inne opowiadania, 2022 (opowiadania, wznowienie wydania z 1987 roku)
Poezja:
- Czuwającym w noc noworoczną, 1949
- Śmierci nie ma, 1949
- Z rozmów, 1955
- Wanderjahre, 1960
- Twój powszedni morderca, 1962
- Niezgoda na ukłon, 1964
- Przygoda w Babilonie, 1969
- Zagłada gatunków, 1970
- Wybór wierszy, 1974
- Jesteś i inne wiersze, 1982
- Lustro, 1983
- Dziennik internowania, 1983
- Moi Moskale. Wybór przekładów z poezji rosyjskiej od Puszkina do Ratuszyńskiej, 2006
Wiersze i powieści dla dzieci oraz młodzieży:
- I ty zostaniesz Indianinem, 1960 (powieść, ekranizacja w reżyserii Konrada Nałęckiego – 1962)
- Cyryl, gdzie jesteś, 1966 (powieść)
- O Felku, Żbiku i Mamutku, 1990 (wiersze)
Źródła internetowe:
Cyryl, gdzie jesteś? - Wiktor Woroszylski | Książka w Lubimyczytac.pl - Opinie, oceny, ceny
FilmPolski.pl - Wiktor Woroszylski
I ty zostaniesz Indianinem - Wiktor Woroszylski | Książka w Lubimyczytac.pl - Opinie, oceny, ceny
Woroszylski Wiktor - Biogramy - Encyklopedia Solidarności (encysol.pl)
Wiktor Woroszylski - od komunisty do opozycjonisty - Historia - polskieradio.pl
Wiktor Woroszylski - Życie i twórczość | Artysta | Culture.pl
