Czytelnia / Władysław Anczyc

Władysław Anczyc (ur. 12 grudnia 1823 roku w Wilnie, zm. 28 lipca 1883 roku w Krakowie) – poeta, dramatopisarz, wydawca, tłumacz i działacz ludowy.

Pochodził z rodziny szlacheckiej. Uczęszczał do szkoły średniej w Krakowie. Ukończył z tytułem magistra Uniwersytet Jagielloński. Był także adiunktem Katedry Chemii i Farmacji. Brał udział w powstaniu krakowskim (1846). Przez wspomniane uczestnictwo w rewolucji, władze austriackie uwięziły go na pewien czas (1846–1847). Zadebiutował w redagowanym przez siebie satyrycznym piśmie „Dodatek do Świstka” (1848). W dodatku, realizował liczne podróże krajoznawcze. Następnie przebywał w Warszawie (1858–1867). Założył pismo „Wędrowiec”. Współredagował „Kosyniera”, „Partyzanta”, „Kmiotka”, „Przyjaciela Dzieci”, „Kalendarz”. Współpracował z Encyklopedią powszechnąSamuela Orgelbranda. Wtedy też działał w Towarzystwie Rolniczym i z dużą atencją podejmował tematykę społeczną oraz ludową. Pod koniec lat 60. wrócił do „grodu Kraka”. Prowadził tamże ożywioną działalność literacką, a także oświatową. Czas swój poświęcił w dużej mierze pisarstwu, poezji, jak również dramatom scenicznym. Wystawił w teatrze krakowskim sztukę Emigracja chłopska (1876), która została nagrodzona w konkursie dramatycznym. Jednak to dopiero spektakl Kościuszko pod Racławicami (1881) spotkał się ze znaczącym uznaniem. Nie mniej popularne były inne tytuły:Łobzowanie (1854) czy Jan III pod Wiedniem (1883). Anczyc wprowadził do literatury jeden z żywotnych problemów współczesnej wsi polskiej, podjęty później przez Sienkiewicza i Konopnicką. Uczestniczył w wydawnictwach między innymi Czytelni Ludowej oraz Towarzystwa Oświaty Ludowej. Został właścicielem jednej z krakowskich drukarni, którą przekształcił w ceniony zakład. Pod koniec życia należał do Wielkiego Proletariatu.

Twórczość:

Dzieła literackie:

• Emisariusz, 1848
• Chłopi arystokraci, 1850
• Łobzowianie, 1854
• Flisacy, 1855
• Błażek opętany, 1856
• Tyrteusz, 1861 (wydany w 1862, pełny tekst w 1883)
• Uczta wyzwoleńca, 1862 (całość w 1908)
• 24 obrazki z dziejów Polskich, 1862
• Pieśni zbudzonych, 1863 (w tym Pieśń strzelców)
• Trzech moskali: opowiadanie Walentego Kurka kosyniera spod Bodzentyna, 1863
• Meszty Abu Kazema, 1867
• Obrazki dramatyczne ludowe, 1873
• Emigracja chłopska, 1876
• W Tatry, 1876
• Kościuszko pod Racławicami, 1881
• Duchy czarnego boru, czyli kamienne serce, 1899
• Pieśni zbudzonych, 1908
• Pieśni zbudzone, 1916 (zbiór poezji)
• Księżniczka głogu, 1973

Działalność popularyzatorska:

• Elementarz dla dzieci polskich, 1862
• Pierwsza książeczka dla wiejskich dziatek, które już elementarz skończyły, 1862
• Dzieje Polski w dwudziestu czterech obrazkach, 1863
• ABC, pierwsza nauka dla dzieci, 1869

Źródła internetowe:

Pieśni Rzeczpospolitej - WŁADYSŁAW LUDWIK ANCZYC (hallmann.art.pl)

Władysław Ludwik Anczyc ::: Autorzy ::: Encyklopedia teatru polskiego

Władysław Ludwik Anczyc - krakowski pisarz i działacz ludowy - Historia - polskieradio.pl

Władysław Ludwik Anczyc – Wikipedia, wolna encyklopedia