Czytelnia / Henryk Merzbach
Henryk Merzbach (ur. 29 grudnia 1836 roku w Warszawie, zm. 20 kwietnia 1903 roku w Brukseli) – polski poeta i dziennikarz żydowskiego pochodzenia.
Wychowywany w duchu patriotycznym uczył się najpierw w warszawskiej Szkole Realnej, a potem w Gimnazjum Gubernialnym. Studiował we Wrocławiu, Brukseli czy Paryżu. Mając 18 lat, wydał tomik Poezje ulotne (1854). Publikował też w prasie. Po powrocie do kraju pod koniec lat 50. XIX wieku, zajął się pracą wydawniczą i księgarską. Początkowo kierował księgarnią swego stryja. Z czasem wspólnie z Ludwikiem Polakiem, założył własną takową placówkę (1862–1863). Kontynuował działalność literacką oraz publicystyczną, a także podróżował. Był czynny w ruchu patriotycznym w okresie przedpowstaniowym, a jego księgarnia stanowiła miejsce spotkań konspiratorów. Wziął również udział w powstaniu styczniowym (był jednym z redaktorów tajnego pisma „Prawda”). Należał do Wydziału Prasy Rządu Narodowego, lecz z czasem zagrożony aresztowaniem z powodu opublikowania antyrosyjskiego wiersza Szlapy dołoj! – musiał emigrować. W Lipsku, z polecenia Rządu Narodowego, doglądał wydawania broszur politycznych. Został jednym z założycieli dziennika „Ojczyzna” (1864). Na żądanie policji rosyjskiej przeniósł się do Drezna. Następnie zamieszkał w Brukseli i pozostał tam do końca życia. Obejmował różne stanowiska w księgarni wydawniczej „Ch. Murquardt”. Publikował wiele dzieł, w tym liczne polonika. Uzyskał tytuł „nadwornego księgarza” króla Belgii (1870) – Leopolda II i jego brata, hrabiego Flandrii. Założył Instytut Geograficzny (1880). Instytucja ta wydawała czasopismo „Mouvement Géographiques”, jak również liczne atlasy oraz dzieła. Nawet, gdy wycofał się z działalności zawodowej, był czynny w życiu społecznym kraju. Otrzymał wiele zaszczytnych tytułów, powierzano mu też rozmaite funkcje. Odgrywał znaczącą rolę w życiu emigracji polskiej. Sprawował obowiązki prezesa Towarzystwa Polskiego Wzajemnej Pomocy. Pisywał do prasy polskiej i emigracyjnej. Kontynuował także twórczość literacką, wprowadzając do niej często motywy żydowskie.
Wybrana twórczość:
- Poezje ulotne, 1854
- Strzaskana Lutnia, 1871
- Deux soeurs, 1877
- Listy z Belgji Agrykoli i Paterkula, 1882
- Z jesieni, 1882
- Joachim Lelewel w Brukseli, 1889
- Prace numizmatyczne Joachima Lelewela w Belgii, 1889
- Z wiosny, 1895
Źródła internetowe:
DELET -Merzbach Henryk - DELET (jhi.pl)
Merzbach Henryk, Encyklopedia PWN: źródło wiarygodnej i rzetelnej wiedzy
