Nowy Napis Co Tydzień #155 / Znamy laureatów konkursu!

Werdykt IV Ogólnopolskiego Konkursu na Książkę Literacką „Nowy Dokument Tekstowy”

Kategoria liryka

 Jury w składzie: Anna Mochalska (przewodnicząca), Rafał Gawin, dr Łukasz Żurek

po zapoznaniu się z 273 propozycjami książek postanowiło przyznać:

• Nagrodę główną: honorarium w wysokości 5000 zł oraz wydanie książki – Jakubowi Sęczykowi za tom Święta pracy
• Wyróżnienie: honorarium w wysokości 3000 zł oraz wydanie książki – Anouk Herman za tom right into pod tramwaj

Wyróżnienia dodatkowe w wysokości 200 zł otrzymują:

• Tamara Bołdak-Janowska za wiersze PE (Nie pamiętasz, co ujęłaś...), Zgodnie, Może to on
• Katarzyna Caryńska za wiersze wiara, o istocie zła
• Ela Galoch za wiersze Zbuntowana Frade, Zanim rozbłyśnie światło
• Kasia Ioffe za wiersze Bukowski, kontrapunkt, egretami
• Martyna Łogin-Trenda za wiersze Kondycja, Wa, Marii Panny Leśnej
• Jolanta Nawrot-Sprysak za wiersze Widzialność, odpowiedzialność, Yeti zastanawiał się, skąd się wziął, O
• Ida Sieciechowicz za wiersze ustawienie zamknięte, przebarwiony znacznik, niedokończona synteza
• Mateusz Barczyk za wiersze na pewno schody, radek jest na głodzie, więc wciąga zozole
• Jędrzej Bartosik za wiersze *** (jestem wsunięty), opis drzewa (vintage)
• Kajetan Czerwiński za wiersze blues, symulakra, wiersz 1
• Szymon Domański za wiersze alexis sablone, demar derozan, Zachód słońca nad Klondike
• Marcin Hanuszkiewicz za wiersze tabaluga forte, żywiołagr
• Kamil Kawalec za wiersze jestem kosmonautą nośnych haseł, inne zwierzęta, co nastąpi
• Tomasz Lorenc za wiersze góra dół, dół góra, odczyny, znamiona – HYMN
• Mateusz Melanowski za wiersze ODGŁOSY DRAPIEŻNIKÓW Z GŁOŚNIKA NA DRZEWIE, ALEKSANDRETTY OBROŻNE
• Patryk Nadolny za wiersze jak pusto chociaż pełno natrętnej materii, Troska, Inne światło
• Kuba Niklasiński za wiersze (Żeby pomylić wielbłąda z grudą haszu...), (O, jak tu nagle kameralnie...), Pojezierze Drawskie
• Łukasz Pawłowski za wiersze życie nie jest aż tak ciekawe, ukryte koszty, refreny
• Piotr Piątek za wiersze kiedy czuję głód połykam księży, źródło światła. Coda
• Kamil Plich za wiersze /, Per se
• Kacper Płusa za wiersze XVII przejęcie balu, XXIX nóż w bogu
• Felix Rhau za wiersze [obracając się obracając w rozszerzającym wirze...], [powietrze pachnie deszczem...], [jezus nie patrzy na mnie...]
• Misza Sagi za wiersze niebo w tokio jest koloru samotności, świat istnieje tylko w detalu, ZOZI
• Mariusz Sambor za wiersze mapa, pył z Sahary

W tym roku już po raz czwarty zorganizowano Ogólnopolski Konkurs na Książkę Literacką „Nowy Dokument Tekstowy”, który – podobnie jak jego poprzednie edycje – przyciągnął setki autorów poezji i prozy. W kategorii liryka nagrodziliśmy, tak jak to było w ubiegłym roku, dwa debiutanckie projekty.

Właściwie od początku byliśmy jednomyślni co do nagrody głównej, którą postanowiliśmy przyznać Jakubowi Sęczykowi za projekt książki Święta pracy. Jest to niemal gotowa propozycja wydawnicza: świetnie przemyślana, dobrze skomponowana, spójna. Autor sprawnie porusza się w przestrzeni wiersza, niejednokrotnie zazębiającej się u niego z przestrzenią Wrocławia; nie przegaduje, dba o rytm i atrakcyjność frazy, gra podniosłym językiem. Tytuł tomu organizuje jego lekturę przynajmniej na dwa sposoby. Z jednej strony prawa pracownicze oraz język, jakim mówimy o pracy, stanowią podstawowy materiał, który Sęczyk obrabia w swoich tekstach; autor pyta bowiem o etykę pracy, dopomina się o godziwe warunki finansowe ludzi wprzęgniętych w machinę rynku, jednocześnie mapując świat po końcu pracy (nigdy nie zapominając jednak o specyfice wierszowej formy). Z drugiej strony porządek tytułowych świąt wytycza specyficzne ramy w obrębie egzystencji podporządkowanej pracy lub próbującej jej umknąć. Święto bywa równoznaczne z możliwością odpoczynku, jest odskocznią, przestrzenią wyjętą spod kieratu pracy i jednocześnie z nim złączoną. O świętach należy tutaj myśleć w szerokiej perspektywie – to raczej Happy hours, jak w tytule jednego z wierszy, czy powitanie pierwszego dnia lata niż Boże Narodzenie i Wielkanoc. Oczywiście nie są to jedyne wątki, które poeta uwzględnił w swoich utworach. Spektrum interesujących Sęczyka kwestii jest znacznie szersze, ale poznanie go pozostawmy przyszłym czytelnikom. Nie mamy wątpliwości, że lektura Świąt pracy będzie owocna. W wierszach laureata znajdziemy bowiem humor, ironię, absurd. Chce się je skandować, śpiewać, wykrzyczeć. Zawziętość działa na korzyść tej poetyki. Obok nagrodzonej książki nie da się przejść obojętnie.

Wyróżnienie trafia natomiast do Anouk Herman za projekt książki zatytułowany right into pod tramwaj. W przypadku tej propozycji niewątpliwie dużo może się jeszcze wydarzyć na etapie redakcji, ale potencjał wierszy z tego tomu jest olbrzymi. To teksty dosadne, a przy tym świetnie rozegrane językowo. Znajdują się bardzo blisko tej rzeczywistości, z którą mamy do czynienia na co dzień: pełnej hipokryzji, niesprawiedliwej, niejednoznacznej, w której nastoletnie miłości i filmiki z kotkami sąsiadują z doświadczeniem dyskryminacji oraz różnymi kryzysami. Anouk Herman próbuje tę rzeczywistość oswoić, jednocześnie rozliczając tych, których trudno pociągnąć do odpowiedzialności inaczej niż wierszem. Perspektywa indywidualna i własne doświadczenia zyskują jednak szerszy wymiar, obejmują też to, co globalne. Te wiersze gadają do czytelnika żywym, wartkim, nierzadko wulgarnym językiem. Skrywają wiele niespodzianek i co chwilę zaskakują. Dzieje się tu bardzo dużo nieoczywistych rzeczy, czytelnik często wytrącany jest z równowagi błyskotliwą pointą czy misternie zbudowaną metaforą. W jednej chwili jedziemy na rolkach, rozkoszując się słońcem, a w drugiej – cóż – wpadamy right into pod tramwaj. Liczymy, że ta publikacja będzie dużym wydarzeniem dla najmłodszej polskiej poezji. Jesteśmy o tym przekonani.

Wśród setek przeczytanych przez nas książek, czyli w sumie tysięcy wierszy, było też sporo innych dobrych propozycji, nie zawsze tak rzetelnych, spójnych i dopracowanych jak Święta pracy Jakuba Sęczyka czy tak nieoczywistych, świeżych i dynamicznych jak right into pod tramwaj Anouk Herman. Staraliśmy się wybrać z nich najciekawsze wiersze, mając nadzieję, że będą one reprezentatywne dla całości przesłanych projektów. Wszystkim nagrodzonym gratulujemy.

Anna Mochalska

Rafał Gawin

Dr Łukasz Żurek

Kategoria epika

Jury w składzie: dr hab. Ewa Bartos (przewodnicząca), Justyna Bargielska, dr Natalia Królikowska po zapoznaniu się z 259 propozycjami książek postanowiło przyznać:

• Nagrodę główną: honorarium w wysokości 5000 zł oraz wydanie książki – Justynie Hankus za projekt książki Grisaille o zwykłym osiedlu

„Sztuka nie imituje życia. Sztuka antycypuje życie” – ta sentencja, wyimek z esejów Jeanette Winterson, oddaje przesłanie wyróżnionej przez nas powieści. Grisaille o zwykłym osiedlu Justyny Hankus to opowieść wyrastająca z fascynacji sztuką. Sztuką rozumianą jako element wszechobecny w ludzkiej rzeczywistości i z niej wyrastający. Autorka rozpoczyna swoją opowieść ekfrazą Obrazu Chrystusa i cudzołożnicy Pietera Bruegla, a następnie bez żadnego ostrzeżenia atakuje czytelnika plastycznymi opisami przestrzeni. Sposób prowadzenia narracji, wielość bohaterów i obrazów sprawia, że odbiorca może mieć wrażenie udziału w ekspresjonistycznym opisie akcji tworzenia. Justyna Hankus „odmalowuje” losy bohaterów zamieszkujących osiedle Bezpieczny zakątek. Każde mieszkanie i jego domownicy stanowią element mozaiki, pisarka układa z ich losów ni to groteskową, ni to surrealistyczną opowieść.

dr hab. Ewa Bartos