Wydawnictwa / Biblioteka Krytyki Literackiej / Niezależność i powinność. Szkice krytycznoliterackie

Ze Streszczenia

Książka Niezależność i powinność. Szkice krytycznoliterackie składa się z dwóch zasadniczych części: popularnej małej monografii historycznoliterackiej oraz obszernej antologii tekstów wybitnego znawcy współczesnej literatury. Wstępna część monografii przedstawia twórczą biografię krytyka, jego udział w życiu literackim i dorobek historycznoliteracki. Przedstawiono kolejne etapy życia i twórczości znaczone publikacjami w okresie debiutu, rozwojem pisarstwa w latach 60. i 70. ubiegłego wieku, udziałem w pozacenzuralnym ruchu wydawniczym, aktywnością po 1989 roku oraz informacje o recepcji tej twórczości.

Centralną część książki stanowią rozdziały o poglądach pisarza na estetykę powieści oraz o jego intelektualnych patronach. Następny rozdział poświęcony jest koncepcji kulturowej wspólnoty i jej odbiciu w literaturze, wątkowi wskazującemu powinności pisarstwa. Końcowy rozdział ukazuje miejsce Burka w literackiej współczesności i jego niezależną postawę intelektualną.

Integralną część tomu stanowi ułożona chronologicznie antologia najważniejszych esejów i artykułów Tomasza Burka, zawartych 
w jego publikacjach książkowych. Wydawniczy format wymagał skrótów w tekstach. Wybór bibliografii podmiotowej i przedmiotowej dopełnia całości. Publikację wieńczy posłowie Łukasza Kucharczyka przedstawiające w syntetycznej formie spojrzenie autora na życie i twórczość Tomasza Burka.

***

Powinienem nazwać Tomasza Burka księciem niezłomnym krytyki, gdyż był jednym z nielicznych czołowych pisarzy polskich zdecydowanie broniących religijnych fundamentów naszej kultury, uczciwości myślowej i tej zwyczajnie ludzkiej; pozostał wierny najlepszym tradycjom narodowym oraz sprawdzonym wartościom uniwersalnym.

Krzysztof Dybciak

Tomasz Burek zawsze przenosił wzrok nad pyłem nieistotności ku temu, co istotne.

Adrian Gleń

Tomasz Burek należy do nadzwyczaj rzadkiego dziś „gatunku” krytyków, którzy dopracowali się własnego poglądu na literaturę oraz wyrazistych i stanowczo formułowanych kryteriów jej oceny. To właśnie czyni lekturę jego esejów […] czynnością nie tylko nader pożyteczną (bo wydatnie pomnażającą naszą dotychczasową wiedzę), ale i silnie inspirującą do dalszych przemyśleń i sporów czy rozwinięć.

Ryszard Nycz

Tomasz Burek jest jednym z najbardziej osobnych polskich krytyków literackich. I jednym z najważniejszych. Dla mnie najważniejszym. Takim, na którego książki czeka się z niecierpliwością i którego opinii wysłuchuje się z największą uwagą i skupieniem.

Maciej Urbanowski

***

Tomasz Burek (ur. 1938, zm. 2017) – polski krytyk literacki, historyk literatury, eseista. Ukończył dziennikarstwo na Uniwersytecie Warszawskim. Od 1961 roku systematycznie współpracował z „Twórczością”. Współpracował z wychodzącymi poza cenzurą czasopismami: „Nowy Zapis”, „Kultura Niezależna”, „Almanach Humanistyczny” oraz londyńskim „Pulsem”. W latach 1968–1970 współredagował periodyk literacki „Orientacja”, w 1972 roku „Nowy Wyraz” (był zastępcą redaktora naczelnego). W 1970 roku podjął pracę naukową w Instytucie Badań Literackich PAN. W 1980 roku obronił pracę doktorską „Krytyka literacka w dwudziestoleciu międzywojennym” i został zatrudniony w IBL jako adiunkt.

Łukasz Kucharczyk (ur. 1990) – doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Katedrze Literatury XX wieku Wydziału Nauk Humanistycznych na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Autor rozprawy pt. Granice ciała. Somapoetyka w twórczości Stanisława Lema. Opublikował kilkanaście artykułów naukowych. Współpracuje między innymi z „Toposem”. Interesuje się polską krytyką literacką, historią literatury XX i XXI wieku (w szczególności twórczością Stanisława Lema, Tomasza Burka oraz Brunona Schulza) i nowoczesnymi metodologiami badań literackich.

***

Wydawca: Instytut Literatury
Miejsce i roku wydania: Kraków 2022
Redakcja językowo-stylistyczna: Alicja Stępniak
Korekta: Sabina Wojtasiak, Natalia Hipnarowicz
Skład i łamanie: Alicja Stępniak
ISBN: 978-83-67170-01-7