Wybór wierszy Julia Cortázara w tłumaczeniu profesora Jacka Lyszczyny. Dwujęzyczna, hiszpańsko-polska, edycja przybliża mniej znaną – poetycką – twórczość pisarza, który w Polsce jest niezwykle ceniony. Lektura prozy Julia Cortázara – powieści Gra w klasy i opowiadań – dla wielu czytelników była doświadczeniem formującym. Powracająca ceremonia jest zaproszeniem do ponownego odczytywania i interpretowania utworów wybitnego Argentyńczyka.

„Bywa, że gdy oko turysty dwudziestowiecznego – zakładając, że jest to turysta kulturalny – spojrzy na wierszowane zapisy naszych wieszczów, błyska w nim coś na kształt zgorszenia, hamowanego li tylko wpojonym przez tradycję szacunkiem dla wielkich nazwisk. Bo jakże: przywykliśmy do tego, że romantyzm odkrył wartość zabytków przeszłości. Że odnosił się do nich z szacunkiem. Zyskaliśmy przekonanie, że była to epoka ludzi wszechstronnie wrażliwych – w szczególności zaś wrażliwych na ślady dawnych kultur i na troskę o to, co zwykło się zwać „dziełem sztuki”."

 (fragment)

 O autorze

Ireneusz Opacki (ur. w 1933 r. w Czortkowie, zm. w 2005 r. w Katowicach) – teoretyk i historyk literatury, profesor zwyczajny na Uniwersytecie Śląskim. Ukończył studia polonistyczne na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim w 1958 r., doktorat obronił na Uniwersytecie Jagiellońskim w 1966 r., habilitował się w Instytucie Badań Literackich PAN w 1972 r., tytuł profesora otrzymał w 1977 r. Był dyrektorem Instytutu Literatury i Kultury Polskiej, a następnie Instytutu Nauk o Literaturze Polskiej UŚl. oraz kierownikiem Zakładu Teorii Literatury. Działał jako członek Towarzystwa Naukowego KUL, Komitetu Nauk o Literaturze Polskiej PAN, Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza (prezes oddziału śląsko-dąbrowskiego). Odbył szereg wyjazdów naukowych z wykładami do Czech, Francji, Jugosławii, Szwecji, Włoch, na Węgry i Słowację. Jego głównymi zainteresowaniami były: proces literacki, genologia, sztuka interpretacji, poezja XIX i XX wieku (przede wszystkim romantyzm i jego poetyckie dziedzictwo). Był redaktorem wielu wydawnictw zbiorowych, m.in. założycielem i redaktorem wielotomowej serii ,,Skamander". Odznaczono go Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Medalem Komisji Edukacji Narodowej.

Dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w ramach projektu Kanon Polski

Czego nam brak? Za czym tęsknimy? Czy ci, których zabiera nam śmierć, są jeszcze z nami?
W jakich mieszczą się słowach, przestrzeniach? Dlaczego nasza samotność nikogo nie obchodzi?
A człowiek? Gdzie są granice naszego okrucieństwa? Gdzie granice pamięci? Co utrwalamy?
Co tracimy?

Agata Stawska szuka tych odpowiedzi, ale też trochę nie dba o nie. Po prostu zapisuje. Jakby wiedziała, że życie toczy się mimo to, między pytaniem a odpowiedzią. Wszystko jest tutaj jasne, rozpoznane. Wszystko ma nadawcę i adresata. Nawet wielka historia nie jest historią bez twarzy. Poznajemy konkretne nazwiska. Konkretne, często tragiczne życiorysy. Zwyczajność i bohaterstwo. Wierność i zdradę. Agata Stawska nie owija w bawełnę. Mówi wprost. Nie wolno nam zapomnieć o tymczasowości ludzkiego życia. Nie wolno niczego przegapić. Szczególne światło pada na braci mniejszych. Troska o nich, o stan naszej planety - to jeden z ważniejszych motywów tego zbioru.

W ostatnim wierszu z tomu - który jest dedykowany ukochanej Mamie - Autorka pisze „róża zostanie wierna". Kiedy to czytam, myślę sobie: nie tylko róża Agatko, nie tylko róża... Każdy z nas, kto współczuł, opłakiwał, wspierał i kochał. Każdy z nas."

Jadwiga Malina

O autorze

Agata Stawska - muzykolożka, muzykoterapeutka, poetka. Studiowała na Uniwersytecie Jagiellońskim i Akademii Muzycznej w Krakowie. Autorka dwóch książek: Mitobranie (poezja) oraz W samo południe (poezja i proza). Pracowała w Polskim Wydawnictwie Muzycznym, gdzie promowała polską muzykę współczesną, redagowała czaasopismo Kwarta oraz recenzowałą koncerty Filharmonii Krakowskiej. Należy do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Mieszka w Krakowie.

 Dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach zadania „Program wsparcia współczesnej literatury niekomercyjnej przez Instytut Literatury".

Tytułowa Ameryka staje się dla autora pretekstem dla wewnętrznej podróży, rozgrywanej na styku świata cywilizacyjnych realiów współczesności oraz peregrynacji duchowej, wiodącej tropem uniwersalnych sensów egzystencjalnych. Majewski poszukuje wierszem sposobu, by z raju pierwotnej ciszy „wyjść do ludzi", nawiązać interpersonalny kontakt, zbudować płaszczyznę porozumienia z innymi. Okazuje się to wszakże swego rodzaju ułudą, marzeniem niespełnionym, zderzonym z gorzką konstatacją, iż „nikt na nas tam nie czeka". To poezja gęsta od znaczeń, gęsta od pragnienia uchwycenia w słowie istoty siebie i istoty świata.

prof. Zofia Zarębianka

 O autorze

Adam Majewski (ur. 1979 w Gdańsku) - Uprawia poezję i kolarstwo.
Ogłosił m.in. tom wiersze (słowo/obraz, Gdańsk 2002). Utwory zawarte w eseju poetyckim Ameryka ukazywały się w „Twórczości", „Czasie Literatury", „Toposie", „Blizie" i „Gazecie Wyborczej".

Dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach zadania „Program wsparcia współczesnej literatury niekomercyjnej przez Instytut Literatury".

Wycinki i półwiersze, nowy zbiór wierszy Bogdana Jaremina jest ciągiem spostrzeżeń dotyczących życia poza spektrum medialnym, opowieścią o ludzie i ludziach w domniemanej wsi Wycinki, sprawach prostych oraz trudnych; narracja splata się z poetyką, rozmówki z sentencjami filozoficznymi, a bohater lityczny/narrator to wszystko notuje, notuje mu się to bez zepsucia formy, dzięki czemu można swobodnie jakoby wejść w opłotki tegoż miejsca, okiem turystyki czytelniczej złowić dla siebie coś z tego planktonu doznań. Prosimy siadać do stołu i czytać. Gotowe.

Robert Rybicki

O autorze

 Bogdan Jaremin (ur. w 1942 r. we Lwowie) - aktualnie mieszkaniec Gdyni. Członek SPP, lekarz klinicysta, biegły sądowy, emerytowany profesor medycyny, były dyrektor IMMiT w Gdyni, redaktor czasopisma „International Maritime Health", podróżnik, kajakarz i żeglarz. Debiutował w miesięczniku „Litery" w Gdańsku. Nominowany do Nagrody Literackiej im. Księdza Jana Twardowskiego w 2013 roku za tom Tam i tu (Biblioteka Toposu, Sopot 2013) i do nagrody literackiej im. KIG - Złoty Orfeusz za tom Treny Lipca (Bernardinum, Pelplin 2013). Na kanwie zbioru Tam i tu  powstał utwó muzyczny kompozycji Anny Rocławskiej-Musiałczyk na fortepian, połączone chóry i trio jazzowe Mikołaja Trzaski pod dyrekcją Błażeja Połoma - z prawykonaniem w Filharmonii Bałtyckiej w Gdansku w 2022 roku. AUtor kilkunastu zbiorów wierszy. Publikował wiersze, eseje i prozę w „Literach", „Odrze", „Zeszytach Literackich, „Toposie", „Gazecie Wyborczej, „Latarni Morskiej" i innych czasopismach. Występował w audycjach Polskiego Radia.

Dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach zadania „Program wsparcia współczesnej literatury niekomercyjnej przez Instytut Literatury".

Czy to możliwe, by wierzyć, gdy sypie się świat? Wydobywać spod zgliszczy drobinki dobra? Tracić i opłakiwać, a mimo to mieć nadzieję? Tom Bartłomieja Kucharskiego, o którym sam pisze,
że powstawał w trudnym dla Autora czasie, udowadnia, że tak. Nie jest to jednak prosta historia. Autor snuje opowieść o człowieku, który wbrew przeciwnościom, chce sprostać podjętemu zobowiązaniu. Widzimy ten wysiłek. Prawie go dotykamy. W pewnym momencie zdając sobie sprawę, że czytamy także o sobie. O własnych lękach, tęsknotach i ograniczeniach. Żyć w prawdzie. Kochać. Wybaczać. Czy nie z tym mierzymy się każdego dnia? Czy nie tego właśnie pragniemy? Dokonać niemożliwego. Dotrzymać danego słowa.

Jagoda Malina

O autorze

Bartłomiej Józef Kucharski (ur. w 1966 r. w Sochaczewie) - jest karmelitą bosym. Mieszka w Krakowie. Należy do krakowskiego Oddziału Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Opublikował dziewięć tomów poetyckich. Ostatnio Wieczór nad Wisłą, Noce i dnie, Nocny spacer po ogrodzie. Jest autorem kilku popularnonaukowych książek z dziedziny duchowości chrześcijańskiej.

Dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach zadania „Program wsparcia współczesnej literatury niekomercyjnej przez Instytut Literatury".

Po wielu latach pisania utworów, które w uproszczeniu można by nazwać wierszoprozami, zapragnąłem od tej dogodnej dla mnie formy odpocząć. Moja przygoda z oktostychami trwała od lutego do października 2022 roku. Oktostychy wybrałem nie dlatego, żeby sprawdzić, czy im sprostam. Ich forma i to, jak w ogóle mi się pomyślały, otwierały jeszcze jedną możliwość zdawania sprawy o świecie i moim w nim uczestnictwie, o radości i udręce. Przemyślenia, obserwacje i emocje mogły się wyrazić w sposób dla mnie samego nieoczywisty i - nieoczekiwany (acz prawdą jest, że oktostychy pisałem w latach 1978-1979 i opublikowałem je w „Akcencie" w roku 1980). Cztery rymowane dystychy - oktostych - to forma wdzięczna i bardzo trudna. Polubiłem ją, ale czy do niej wrócę?

Piotr Szewc

O autorze

Piotr Szewc (ur. w 1961 r. w Zamościu) - poeta, prozaik, eseista, krytyk literacki. Ukończył filologię polską na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. W latach 1986–1989 był redaktorem tygodnika „Za i Przeciw”, zaś od 1996 redaguje miesięcznik „Nowe Książki”. Jego utwory tłumaczone były na osiem języków. Laureat nagród im. St. Piętaka (1987), im. St. Wyspiańskiego (1990), Biblioteki Raczyńskich (2000). Nominowany do Nagrody Literackiej Nike (2001). Mieszka w Warszawie.

Dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach zadania „Program wsparcia współczesnej literatury niekomercyjnej przez Instytut Literatury".

Słodko-gorzki jest ten zbiór opowiadań: jednych nigdy niepublikowanych, innych wyjętych z czasopism literackich - tych nielegalnych z czasów PRL, i tych legalnych, publikujących współcześnie rzeczy napisane przed laty. Słodki, bo Jan Strękowski potrafi pisać z ciepłym dystansem o sprawach niekiedy wręcz lodowatych. Gorzki, gdyż spod tego ciepłego opisu - po zamknięciu ostatniej strony - wyłania się obraz niby minionych, a naprawdę ciągle żywych.
Jakby czasy się zmieniały, a ludzie nie nadążali za zmianami.

Zbigniew Zbikowski

O autorze

Jan Strękowski (ur. 5 marca 1954 w Łysych) – polski dziennikarz, pisarz, reżyser i scenarzysta, działacz opozycji w PRL. Od 1979 członek redakcji podziemnego „Biuletynu Informacyjnego KSS KOR”, po ogłoszeniu stanu wojennego pomysłodawca i redaktor naczelny „Tygodnika Wojennego”  (ukazującego się od stycznia 1982 do marca 1985). Od 1984 uczestniczył w pracach tzw. II Programu Radia Solidarność; od 1986 był w nim kierownikiem redakcji (od 26 audycji) i pełnił tę funkcję do zakończenia prac radia w 1989. W II połowie lat 80. współpracował także z Przeglądem Wiadomości Agencyjnych. W latach 1990-1994 był członkiem redakcji „Tygodnika Solidarność”, od 1992 zastępcą redaktora naczelnego.

 Dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach zadania „Program wsparcia współczesnej literatury niekomercyjnej przez Instytut Literatury".

Bohaterka dziennika Marty Zelwan, w której rozpoznajemy samą autorkę, zatopiona w świecie kultury, zdaje się prowadzić w wielkim mieście życie półpustelnicze. Żeby uczestniczyć w kulturze, nie musi już „bywać", wystarczy biblioteka i dostęp do internetu. Jej kontakty społeczne to grono kilkorga zaledwie bliskich jej - w różnym stopniu - osób. Z biegiem czasu zauważa, że otaczająca ją rzeczywistość, cały świat zewnętrzny, powoli upodabnia się do jej samotni z wyboru. Sprawia to pandemia i wynikające z niej obostrzenia. Bardzo ciekawa obserwacja.

Zbigniew Zbikowski 

O autorze

Marta Zelwan - pisarka, dawniej pod nazwiskiem Krystyna Sakowicz (ur. w 1950 r. w Gliniku koło Wałbrzycha). Studiowała psychologię na Uniwersytecie Warszawskim, debiutowała w prasie w 1976, a pierwszą jej książka był tom wierszy pt. Zachodźcie do mojego domu (1980). Laureatka nagrody wydawnictwa Iskry (1984), Funduszu Literatury (1986), nagrody im. Stanisława Piętaka (1988), nagrody im. Edwarda Stachury oraz nagrody Fundacji Kultury za Księgę ocalonych snów (2008). W 2001 i 2009 była nominowana do Nagrody Literackiej Nike. Mieszka w Warszawie. Publikowała swoje teksty w czasopismach, m.in. w „Twórczości”.

 Dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach zadania „Program wsparcia współczesnej literatury niekomercyjnej przez Instytut Literatury".

„Wiersze lanckorońskie" Małgorzaty Misiewicz są jednocześnie sentencjonalne i  ulotne. Chwila zastyga w wierszu, jak w bursztynie, który mieni się różnymi odcieniami barw. Ulotność nie kojarzy się powierzchowna impresją, przeciwnie – poprzez jasny ogląd rzeczy poetka wydobywa na świat osadzoną w konkrecie refleksję o przemijaniu oraz – właśnie ulotności życia zawieszonego pomiędzy krawędziami życia i  śmierci.

Liryki Małgorzaty Misiewicz są na wskroś religijne. Doświadczenia wyższego porządku wpisują się w pejzaż Lanckorony. Poetka poszukuje literackiego wyrazu, by ukazać drogę od upadku do wzniosłości. Przechodzi przez nią pozornie lekko, chciałoby się powiedzieć, w sposób lotny – na podobieństwo motyla unoszącego się nad lanckorońskimi kwiatami. Właściwie nie dzieje się nic niezwykłego, szczególnych obserwacji nie znajdziemy: turyści piją piwo, jedzą sernik i  w tej scenerii odbywa się lot ku niebu. Jednakże sprawy ziemskie nie  tracą swego znaczenia, może tylko wobec nich zwiększa się dystans. Zatem świat poetki został zawieszony między niebem a ziemią, ale bliżej jej chyba do nieba. Albo inaczej: jeśli tłumaczyć doświadczenie ziemskie, to tylko poprzez niebo, które mówiąca hołubi, przyzywa, nosi w sobie (…)

(ze wstępu Michała Piętniewicza)

O autorze

Małgorzata Misiewicz urodziła się i  mieszka w Krakowie. Ukończyła studia na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki. Swoje wiersze zamieszczała w zbiorowych tomikach powstałej w Krakowie Konfraterni Poetów, do której należy od czasu jej założenia. Tłumaczono je niekiedy m.in. na język litewski, węgierski, słowacki, angielski. Jej wiersze w tłumaczeniu prof. Reginy Grol włączone były także do dwujęzycznego wydania antologii polskiej współczesnej poezji kobiecej pt. Ambers Aglow, opublikowanej przez State Empire College University of New York w roku 1996. Prozą ukazały się teksty artykułów wstępnych, a także innych artykułów, w czasopiśmie „Dla Nas”, w którym pracowała jako redaktor naczelna w latach 1992–2008. Od 21 lat jest na Drodze Neokatechumenalnej z I Wspólnotą Franciszkańską w Krakowie. Ważni są dla niej wszyscy ludzie. Autorka Programu „Jestem”, przez kilka lat prowadziła spotkania poetyckie i  rozmowy istotne w Klubie Kultury Wola w Krakowie. Stara się pisać zgodnie z ideą wyrażoną w jednym z wierszy:

„jest

to co za chwilę uda mi się nazwać w rytmie

chociaż zasadą tego

jest nienazwanie

szukanie nazwy

to już znaczy jest...”

Opublikowała 15 tomików wierszy. Od 2015 roku należy do krakowskiego oddziału Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.