Nowy Napis Co Tydzień #131 / Pokolenie Solidarności #3

Projekt „Pokolenie Solidarności” gromadzi historie działaczy polskiej opozycji antykomunistycznej. W każdym odcinku oddajemy głos uczestnikom ruchu, którzy wspominają często nieznane bądź zapomniane epizody ze swojego udziału w narodowym zrywie „Solidarności”. Utworzona w ten sposób kronika dopełnia osobistymi przeżyciami obraz walki o niepodległość Polski.  

Magdalena Czachor (1961) – w sierpniu 1980 roku jedna z delegatek Uniwersytetu Gdańskiego do Stoczni Gdańskiej. Etatowa sekretarka KZ NSZZ „Solidarność” UG (styczeń–maj 1981). Absolwentka filologii polskiej na UG. Na początku stanu wojennego aresztowana wraz z grupą studentów w związku z organizacją podziemnej drukarni NZS. Zwolniona po trzech miesiącach. Drukowała pismo „sKORpion” redagowane przez Joannę Dudę-Gwiazdę (1982–1983), współredagowała biuletyn SW Trójmiasto. Odznaczona Krzyżem Wolności i Solidarności (2015) oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2019). Pracuje w IPN.

Marek Czachor urodził się 30 marca 1960 w Słupsku. Absolwent Uniwersytetu Gdańskiego, Wydz. Matematyki, Fizyki i Chemii, od 2011 profesor nauk fizycznych. W 1980 roku współzałożyciel Niezależnego Zrzeszenia Studentów Polskich na UG, od jesieni tego samego roku współpracownik NZS, drukarz niezależnego pisma NZS UG „Reduta”. Rok później uczestnik strajku na UG. Od 1984 współpracownik Solidarności Walczącej Oddział Trójmiasto, łącznik między E. Kubasiewicz a Andrzejem Kołodziejem, kolporter wydawnictw podziemnych, głównie prasy SW. Inicjator powstania Wydawnictwa Petit. W latach 1987-1989 wraz z żoną redaktor pisma „Solidarność Walcząca. Oddział Trójmiasto”.

rozmawiał: Andrzej Szozda

Odcinek 1

Magdalena i Marek Czachorowie pochodzą z rodzin o patriotycznych i opozycyjnych korzeniach. Wydarzenia Grudnia ‘70 były dla nich wstrząsającym przeżyciem. „Stałem na ulicy i słyszałem odbijające się od budynku kule” – opowiada Marek Czachor – „na moim podwórku, na płocie przez wiele dni wisiała potem zakrwawiona chustka”. Ich zaangażowanie w opozycję było wiec czymś naturalnym i oczywistym.

Odcinek 2

Marek Czachor jest alpinistą. Lato 1980 roku spędzał w Alpach. Wrócił wcześniej ze względu na egzamin na studiach. I trafił w sam środek sierpniowych strajków na Wybrzeżu.

Odcinek 3

„Ja i Magda byliśmy osobami wspomagającymi Solidarność” – wspomina Marek Czachor – „rozdawaliśmy ulotki, drukowaliśmy książki”. „Czas po Sierpniu to było zachłyśnięcie się wolnością” – dodaje Magda Czachor.

Odcinek 4

„Stan wojenny zastał nas, tak jak większość Polaków, w domu. Oglądaliśmy film – opowiada Marek Czachor – który nagle się skończył”. „Rano Ojciec chciał jak zwykle posłuchać 60 minut na godzinę. Niestety zamiast tego było przemówienie Jaruzelskiego” – wspomina Magdalena Czachor.

Odcinek 5

Marek Czachor w stanie wojennym został skazany na 3 lata więzienia. Jego matka Ewa Kubasiewicz na 10 lat. To był najdłuższy wyrok jaki wydano wówczas na działaczy opozycji.

Odcinek 6

„Od początku naszej znajomości, Magda i ja wiedzieliśmy, że chcemy się pobrać. Tak się złożyło, że w pewnym sensie Magda moje oświadczyny usłyszała na Sali sądowej” – opowiadają Magdalena i Marek Czachorowie. Anna Walentynowicz wspominała potem, że jedyną rzeczą, do której Marek Czachor przyznał się w trakcie śledztwa to, że kocha Magdę.

Odcinek 7

Marek Czachor jest alpinistą. Swoje umiejętności wykorzystał do namalowania na ośmiopiętrowym bloku wielkiego hasła „Uwolnić Gwiazdę”. Przez wiele dni całe Trójmiasto podziwiało malunek. W końcu ktoś to zamalował. Marek Czachor do dziś nie wie kto, ale ważne było, że więcej Andrzeja Gwiazdy nie aresztowano.

Odcinek 8

Magdalena i Marek Czachorowie byli nieustannie inwigilowani. Kilka metrów od ich mieszkania znajdującego się na parterze bloku stał ubecki samochód, w którym nieustannie siedzieli ubecy. „To był dla nas bardzo trudny czas”- wspominają dzisiaj.

Wszystkie odcinki serii są dostępne na naszym profilu w Spotify.