Apel poległych

Oto jesteśmy. My – bohaterowie.
Znów spoceni ze strachu. Na cieniutkich nóżkach
niesiemy do was brzuchy odęte od brukwi
i puste oczy w czaszkach. To już cała prawda
wydarta życiu z gardła.
                                                  Poznaliśmy sztukę
kradzieży chleba, wydawania bliskich,
wstrzymania moczu na nocnym apelu
szarpania się o pryczę i materac trupa…
Dla was ją ocalamy, wam jak kamień w pysku
przynosimy. Bo może przyda wam się sztuka…

Oto nas macie. Jak psy tresowane
pomykamy pod murem znowu słysząc werble –
Uczcijcie naszą wielkość –
                                                  bo największa zbrodnia,
która uczyła nazbyt kochać życie –
już poza nami. My już znamy prawdę
o sobie samych. Teraz przychodzimy
z całym bezwstydem śmierci. Tak jak który ginął
wdeptani w popiół na placu Majdanka
strzałem w tył czaszki zabici w Katyniu.

Przychodzimy jak zawsze – zwabieni werblami
i płaczem żywych.
                                                  Jak zawsze za wcześnie,
z nieprzydatną mądrością. Z grymasem na twarzy
błogosławimy waszą żywą miłość – –
byście nas zostawili z naszą nienawiścią.

Tryptyk Polski otrzymał Główną Nagrodę Przewodniczącego Stołecznej Rady Narodowej na zorganizowanym przez ZLP w 1971 roku konkursie (przewodniczący jury: Zbigniew Herbert). Z publikacji pokonkursowej cenzura wykreśliła słowo „Katyń” (organizatorzy wstawili w to miejsce „Oświęcim”) i cały wiersz o Piłsudskim, oraz – co tylko na pozór jest absurdem – nakazała w to miejsce wstawić inny wiersz, i w tym układzie cykl „poszedł w Polskę”. Apel poległych wydrukowano po raz pierwszy w 1973 roku w jednodniówce „Program imprez Nowego Romantyzmu” również bez słowa Katyń. Potem autor dopisywał je ręcznie w ponad 500 egzemplarzach. W całości, ale półlegalnie, wiersz opublikowano dopiero w zbiorze Kordian i Cham, Bytom 1987.