Nowy Napis Co Tydzień #185 / „Powieść na wakacje” albo ferie zimowe

Wojciech Kudyba poleca „Przemoc i szablę” Stanisława Rembeka.

Konfederacja barska nie miała szczęścia do literatury – mówi Wojciech Kudyba. – Jeszcze romantycy interesowali się nią bardzo, ale trudno powiedzieć, że później, pod koniec XIX wieku czy w XX wieku były jakieś powieści, które opowiedziałyby jej historię. A w końcu chodzi o pierwsze polskie powstanie narodowe […]. Ale jedna powieść jest: Przemoc i szabla Stanisława Rembeka. To książka napisana tuż przed wybuchem II wojny światowej, ale do rąk czytelników trafiła tak naprawdę dopiero w 2001 roku, dlatego ośmielam się ją polecić. Rembek skorzystał z konwencji powieści płaszcza i szpady, pełno tu ucieczek, pogoni, jest miłość i zdrada.

O książce tak pisał w posłowiu do jej wydania w 2001 roku Jerzy Piechowski:

Powieść Przemoc i szabla ma kilka wymiarów. W historyczny wątek wpleciony został psychologiczny motyw godności, siły przekonań i mocy charakteru. Nie przypadkiem Rembek wybrał na bohatera powieści właśnie Wybickiego, którego cywilna odwaga zachwiała despotyzmem Repnina, obudziła ambicje w szerokich warstwach społeczeństwa – nie tylko szlachty! – a w następstwie tęsknotę za wolnością. Józef Wybicki jako bohater książki wyraża filozofię życiową jej autora. Stanisław Rembek należał również do ludzi niepokornych, nie była mu też obca wojenna konspiracja.

Stanisław Rembek, Przemoc i szabla : powieść z XVIII wieku, Agawa, Warszawa 2001.