Nowy Napis Co Tydzień #225 / Polska objęła opieką zbiory Biblioteki Polskie w Paryżu

Dzięki umowie podpisanej przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotra Glińskiego, prezesa Towarzystwa Historyczno-Literackiego prof. Kazimierza Piotra Zaleskiego oraz prezesa Polskiej Akademii Umiejętności prof. Jana Ostrowskiego opieką polskiego państwa objęte zostały najcenniejsze zbiory polskiego dziedzictwa kulturowego zgromadzone w Bibliotece Polskiej w Paryżu. Umowa została podpisana 9 października 2023 roku, a podczas uroczystości minister kultury prof. Piotr Gliński powiedział:

To bardzo podniosła i ważna chwila dla polskiej kultury i dziedzictwa za granicą, dla Polonii i dla całej Polski. Po raz pierwszy powstaje instytucja, która będzie współprowadzona przez polskie państwo i zagraniczną instytucję polonijną. Znowelizowaliśmy odpowiednie ustawy, dzięki czemu instytucje zagraniczne będą mogły być w 100% finansowane bezpośrednio z budżetu państwa, przy gwarancji zachowania ich tożsamości.

Prof. Piotr Gliński podkreślił, że powołanie Instytutu Biblioteki Polskiej w Paryżu jest długo oczekiwaną decyzją, będącą kamieniem milowym w kwestii przyszłości instytucji zajmujących się polską kulturą i dziedzictwem narodowym za granicą.

Zawieramy na okres 50 lat umowę, w której polskie państwo za pośrednictwem MKiDN zobowiązuje się do pełnego finansowania działalności Instytutu i utrzymania jego siedziby, przyznając dotacje w wysokości nie mniejszej niż 10 mln zł rocznie. Biblioteka Polska w Paryżu to 200 lat polskiej historii, to całe dziedzictwo emigracji XIX-wiecznej, ale także wspaniała polska sztuka oraz unikalne pamiątki związane z Adamem Mickiewiczem czy Fryderykiem Chopinem. Jest to dziedzictwo wspaniałe, które będzie mogło rozwijać się tak, jak wiele nowoczesnych instytucji kulturalnych. Jest ono tak samo ważne jak dziedzictwo polskiej kultury i historii zgromadzone na terytorium kraju – podsumował minister kultury.

Podczas uroczystości przez ministra kultury Prof. Piotra Glińskiego zostały wręczone medale „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Złotym medalem odznaczony został Roman Zaleski – kolekcjoner dzieł sztuki, założyciel Fundacji im. Kazimierza Zaleskiego, która sfinansowała remont siedziby i konserwację części zbiorów Biblioteki Polskiej. Medalem Brązowym natomiast odznaczony został Piotr Sadownik, mesenas, który wspierał działania zmierzające do utworzenia Instytutu Biblioteki Polskiej w Paryżu.

Instytut Biblioteki Polskiej w Paryżu

Negocjacje związane z powołaniem nowej instytucji kultury, która w imieniu polskiego państwa obejmie opiekę nad zbiorami polskiego dziedzictwa kulturowego zgromadzonymi w Bibliotece Polskiej w Paryżu, rozpoczęły się w 2014 roku. Proces wypracowywania nowej formuły funkcjonowania Biblioteki ze względu na status prawny, uwzględniający zgodność zarówno z polskim, jak i francuskim porządkiem prawnym, był niezwykle skomplikowany. Dwukrotnie nowelizowano ustawę z dnia 25 października 1991 roku. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (w 2018 i 2023 r.).

Nowo powołana instytucja – Instytut Biblioteki Polskiej w Paryżu – będzie współprowadzona przez Towarzystwo Historyczno-Literackie i Polską Akademię Umiejętności. Jej główna siedziba będzie zlokalizowana w Krakowie, zaś obowiązki statutowe na terenie Francji będzie realizował podmiot zależny, finansowany ze środków państwa polskiego. Gwarancja stałego finansowania pozwoli nie tylko na zapewnienie należytej ochrony (zabezpieczanie i konserwacja) istotnych dla polskiego dziedzictwa kulturowego zbiorów, ale także na ich upowszechnianie w sposób nowoczesny i profesjonalny. Choć państwo polskie po raz pierwszy obejmuje stałą i systemową pomocą finansową jedną z najważniejszych placówek działalności kulturalnej, naukowej i społecznej za granicą, to Biblioteka Polska w Paryżu otrzymała od 2020 roku wsparcie finansowe w ramach programu „Wspieranie Archiwów Bibliotek i Muzeów poza Krajem” na łączną kwotę prawie 4 mln zł, zaś z programu „Ochrona Dziedzictwa Kulturowego za Granicą” – ponad 1,3 mln zł.

Biblioteka Polska w Paryżu

Biblioteka Polska w Paryżu to jedna z najstarszych i najbogatszych pod względem zbiorów instytucji emigracyjnych. Zlokalizowana w samym sercu Paryża, na wyspie św. Ludwika, powstała w 1838 roku z inicjatywy czołowych przedstawicieli Wielkiej Emigracji. Od samego początku jej działalność daleko wykraczała poza zadania tradycyjnej biblioteki, co sprawiło, że postrzegana jest jako swego rodzaju nieoficjalna ambasada kultury polskiej we Francji. Zbiory Biblioteki Polskiej w Paryżu są bezcenne. Ta polonijna placówka kulturalna posiada ponad 200 tysięcy woluminow i rycin z okresu od XVI wieku do dnia dzisiejszego – w tym rękopisy Adama Mickiewicza oraz pierwsze wydania dzieła pt. O obrotach ciał niebieskich Mikołaja Kopernika.

Zbiory Biblioteki Polskiej w Paryżu zostały wpisane na międzynarodową listę Pamięć Świata UNESCO jako świadectwo wyjątkowej instytucji emigracyjnej mającej wpływ na zachowanie tożsamości narodowej.

Źródło: https://www.gov.pl/web/kultura/zbiory-biblioteki-polskiej-w-paryzu-pod-opieka-polskiego-panstwa

Źródło zdjęcia: www.twitter.com/kultura_gov_pl