Czytelnia / Jerzy Giedroyc

Jerzy Władysław Giedroyc (ur. 1906 w Mińsku, zm. 2000 w Maisons-Laffitte) – polski wydawca, publicysta, polityk i działacz emigracyjny, epistolograf.

Pochodził z książęcego rodu, pieczętującego się herbem Hippocentaurus. Uczył się w szkołach w Mińsku, Moskwie i Warszawie, dokąd rodzina przeniosła się w 1919 roku. Absolwent Gimnazjum im. Jana Zamoyskiego w Warszawie (1924). Studiował prawo (w latach 1924–1929) i historię (1930–1931) na Uniwersytecie Warszawskim. W 1930 objął redakcję tygodnika „Dzień Akademicki”, dodatku do „Dnia Polskiego”. Wkrótce przekształcił pismo w dwutygodnik „Bunt Młodych”. W 1937 pismo zmieniło nazwę na „Polityka” i stało się tygodnikiem.

Od 1930 pracował jako sekretarz ministra rolnictwa i reform rolnych Leona Janty-Połczyńskiego, a następnie wiceministra w tym resorcie Rogera Raczyńskiego, by w 1936 roku przenieść się do Ministerstwa Przemysłu i Handlu (w 1939 awansowany na naczelnika wydziału prezydialnego). Po wybuchu II wojny światowej został ewakuowany do Rumunii. Początkowo był sekretarzem ambasadora RP w Bukareszcie, Rogera Raczyńskiego. Pozostał na tej placówce także po ewakuacji polskiej ambasady w 1940, zostając szefem biura polskiego ambasady Chile, która odtąd reprezentowała polskie interesy. Z Rumunii wyjechał razem z personelem ambasady angielskiej. W Palestynie został żołnierzem Brygady Karpackiej. Razem z nią brał udział w walkach w Egipcie i obronie Tobruku. Po połączeniu Brygady z wojskami ewakuowanymi z ZSRR pod wodzą generała Andersa, zaczął pracować w Biurze Propagandy 2. Korpusu. To właśnie w wojsku poznał wielu późniejszych jego współpracowników z „Kultury”, m.in. Józefa Czapskiego.

W 1946 roku w Rzymie założył Instytut Literacki, w ramach którego – po przenosinach do Paryża – wydawał w latach 1947-2000 miesięcznik „Kultura”, a od 1962 „Zeszyty Historyczne” (których wydawanie kontynuowane było aż do śmierci jego brata, Henryka Giedroycia, w roku 2010).

W PRL informacje na temat Jerzego Giedroyca podlegały cenzurze. Jego nazwisko znajdowało się na specjalnej liście osób z całkowitym zakazem publikacji. Giedroyc zmarł na zawał serca, w nocy z 14 na 15 września 2000. Został pochowany na cmentarzu w Le Mesnil-le-Roi.

Odznaczony m.in. rumuńskim Krzyżem Oficerskim Orderu Korony (1930), estońskim Orderem Gwiazdy Białej (1932), belgijskim Orderem Korony (1938) i francuskim Orderem Legii Honorowej (1938)[13]. Doktor honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego (1991), Wrocławskiego (1998), Warszawskiego (1998), Uniwersytetu w Białymstoku, Szczecińskiego (2000) i UMCS (2000). Laureat Nagrody Kisiela (1992).