Nowy Napis Co Tydzień #161 / Wystawa sztuki „Głosy/Voices”

Wystawa sztuki Głosy/Voices to połączenie słowa i obrazu. Słowa poety pokolenia lat 50. i obrazy fotografa lat 80. Zestawienie obrazów i słów dwóch artystów tworzy spójną całość. Ilustrację historii zbudowaną przez dwa pokolenia. Wystawa została zainspirowana tomem poezji Jana Polkowskiego Głosy/Voices, który wzbogaciły fotografie Marii Gąseckiej, zaproszonej przez autora do udziału w przedsięwzięciu.

Cykl wierszy Jana Polkowskiego Głosy nie ma odpowiednika w literaturze polskiej, a nawet światowej. To nie tylko tomik wierszy, ale spójny i jednorodny tematycznie zbiór poetycki, cykl osiemnastu utworów, poświęcony ofiarom masakry na Wybrzeżu w 1970 roku.

Czarno-białe fotografie Marii Gąseckiej, przedstawiające opuszczoną Stocznię Gdańską, w połączeniu z nostalgicznymi wierszami Jana Polkowskiego wprowadzają w atmosferę przemijania. Wystawa prowokuje do refleksji nad sensem istnienia i przemijania. Poruszające wiersze przypominają o tych, którzy odeszli zbyt wcześnie i niespodziewanie. Prace przedstawiające dawne, niedawne wydarzenia to ponadczasowy obraz otaczającego nas świata.

Terminarz:

18 – 29 lipca 2022 – Katedra św. Jana Chrzciciela w Norwich (Unthank Rd, Norwich NR2 2PA)

30 lipca – 12 sierpnia 2022 – POSK Gallery (Polski Ośrodek Społeczno-Kulturalny, 238-246 King Street,  Hammersmith, London W6 0RF)

Komentarz kuratora wystawy:

Jan Polkowski to wyjątkowa osobowość. Jest on człowiekiem, którego nie trzeba spotkać twarzą w twarz, aby przekonać się o jego wrażliwości. Jest poetą, który swoim słowem potrafi dotrzeć do ludzi w każdym wieku. Sztuka współczesna od kilku lat tkwi w błędnym kole, w swego rodzaju kryzysie. Jej odbiorcy nie potrafią odczytać znaczenia wielu dzieł, wstydzą się przyznać, że ich nie rozumieją, szukają sensu, próbują zgłębić przekaz. Tomik poezji Jana Polkowskiego to zbiór inspirowany wydarzeniami na Wybrzeżu, do których doszło w grudniu 1970 roku, kiedy polscy żołnierze otrzymali rozkaz strzelania do polskich robotników. Autor opowiada historię mało znaną, wyciszoną przez władze komunistyczne, wskutek czego – zapomnianą. Utwory ujmują swoją dosłownością. Miałam przyjemność pracować na planie filmu fabularnego Czarny Czwartek, Janek Wiśniewski padł oraz filmu dokumentalnego Czarny Czwartek, dlaczego? Podczas jego realizacji poznałam uczestników tragicznych wydarzeń w Gdyni: lekarzy, pielęgniarki, dorosłych dziś mężczyzn, którzy wówczas, jako dzieci, cudem ocaleli. Polkowski ukazuje ich doświadczenia w sposób bezpośredni. Jego wiersze są niezwykłą relacją historyczną.

W 2021 roku Instytut Literatury wydał tomikGłosy w językach obcych. Jest to doskonała droga do podzielenia się z zagranicznym odbiorcą nie tylko polską poezją, ale także polską historią. Tłumaczenia na język angielski są dziełem Charlesa S. Kraszewskiego, poety polskiego pochodzenia mieszkającego w Stanach Zjednoczonych. Nie bez przyczyny używam słowa: „dzieło”. Czytając te utwory w języku angielskim, wyczuwam wrażliwość i ogrom pracy, którą pisarz włożył w przekład tekstów poetyckich. Tomik Głosy od pierwszej publikacji wzbogacony jest fotografiami Stoczni Gdańskiej wykonanymi przez Marię Gąsecką. Zestawienie wierszy Polkowskiego z czarno-białymi obrazami stworzyło zalążek dzisiejszej wystawy sztuki.

Wystawa sztuki Głosy/Voices to zbiór dziesięciu obrazów, sześciu wierszy i czterech fotografii. Wyboru wierszy dokonałam wraz z Magdaleną Filipczuk, która prowadzi projekt z ramienia Instytutu Literatury. Wiersze są zróżnicowane; mam nadzieję, że zachęcą odbiorców do zapoznania się z tomikiem, z twórczością Polkowskiego i z historią Polski. Wybrane fotogramy to obrazy z kolekcji Mute, która była prezentowana w 2011 i 2013 roku w Polsce. Zestaw czarno-białych obrazów przedstawia opuszczony, zapomniany i zaniedbany „pomnik historii”. Budynki – „świadkowie” przemian politycznych w Polsce, które zapoczątkowały ważne i znane na całym świecie przemiany w Europie – już dawno popadły w zaniedbanie. Dziś znajdują się gdzieś na śmietniku historii, podobnie jak zapomniane ofiary Grudnia ’70. W niepamięć odeszli i zabici, i ci, którzy przetrwali strzały.

Wystawę Głosy/Voices będzie można obejrzeć w Londynie (w POSK) i Norwich (w katedrze św. Jana Chrzciciela, Norfolk and Norwich Millennium Library w budynku Forum oraz The Crypt Gallery).