Czytelnia / Jan Polkowski

Jan Polkowski (ur. 1953)

Poeta, wydawca, redaktor, działacz NSZZ „Solidarność”. Urodził się w Bierutowie. Absolwent Liceum Ogólnokształcącego w Nowej Hucie. W 1972 roku podjął studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie.

Jego debiut poetycki przypadł na 1978 rok, kiedy to Polkowski opublikował swoje wiersze w ukazującym się poza cenzurą kwartalniku literackim „Zapis”, jednym z najważniejszych polskich czasopism kulturalnych działających w latach siedemdziesiątych. Pierwszą jego książkę wydała w 1980 roku Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWA. W 1978 roku Polkowski był założycielem czasopisma „Sygnał”, które również funkcjonowało w drugim obiegu. Podczas trwania „karnawału Solidarności” jako pracownik Zarządu Regionu Małopolska utworzył sieć kilkuset bibliotek przy komisjach zakładowych i zaopatrywał je w „bibułę”. Współzałożyciel niezależnego wydawnictwa ABC. Za swoją działalność 13 grudnia 1981 roku został internowany i osadzony najpierw w więzieniu w Wiśniczu, a potem w Załężu. W latach osiemdziesiątych, począwszy od 1983 roku, był redaktorem naczelnym czasopisma literackiego „Arka”. W tym samym roku został nagrodzony jednym z najbardziej prestiżowych wyróżnień literackich w Polsce – Nagrodą Fundacji imienia Kościelskich. W kolejnych latach otrzymał inne prestiżowe nagrody: Nagrodę Poetycką imienia Mikołaja Sępa Szarzyńskiego (1985) czy Nagrodę imienia Barbary Sadowskiej (1987). W 1989 roku był wydawcą i redaktorem naczelnym dwutygodnika „Świat”, rok później został zaś redaktorem naczelnym czasopisma „Czas Krakowski”. W tamtym okresie publikował też w innych czasopismach, między innymi w „Nowym Zapisie” i „Tygodniku Powszechnym”.

W 1990 roku ukazał się ostatni tomik Polkowskiego, który powstał w pierwszym okresie jego twórczości – Elegie z Tymowskich Gór i inne wiersze. Po jego wydaniu jeden z najbardziej obiecujących twórców lat osiemdziesiątych zamilkł na kilkanaście lat.

Na początku czerwca 1992 roku przez krótki czas pełnił funkcję podsekretarza stanu w Urzędzie Rady Ministrów. W czasie, gdy premierem był Jan Olszewski, Polkowski został rzecznikiem prasowym ówczesnego rządu. Na początku lat dziewięćdziesiątych był także przewodniczącym rady nadzorczej Polskiej Agencji Informacyjnej. W 1993 roku zaangażował się w organizację Komitetu Wyborczego „Samorządny Kraków”. Później został jednym ze współzałożycieli stowarzyszenia o takiej samej nazwie, którego prezesem był przez kilka lat. W 1996 roku pełnił obowiązki prezesa Agencji Rozwoju Miasta w Krakowie. W latach 1996–2003 kierował stworzoną przez siebie agencją zajmującą się public relations. W 1997 roku Polkowski został rzecznikiem prasowym Krajowego Sztabu Wyborczego Ruchu Odbudowy Polski. W latach 1998–1999 był doradcą przewodniczącego Komitetu Integracji Europejskiej. W latach 2003–2004 był członkiem zarządu Małopolskiej Agencji Rozwoju Regionalnego S.A. w Krakowie, a w latach 2006–2007 pełnił funkcję pełnomocnika zarządu i dyrektora do spraw rozwoju Mennicy Polskiej w Warszawie. W latach 2007–2008 był dyrektorem Biura Zarządu i Spraw Korporacyjnych TVP S.A. Od 2010 roku pełnił funkcję sekretarza generalnego Krajowej Izby Producentów Audiowizualnych.

Polkowski po wielu latach twórczego milczenia powrócił do życia literackiego w 2009 roku z tomem poezji Cantus, uhonorowany w 2010 roku Nagrodą Literacką imienia Andrzeja Kijowskiego. Później opublikował jeszcze kilka zbiorów poetyckich. W 2013 roku otrzymał nominację do Nagrody imienia Wisławy Szymborskiej za Głosy. Tom ten przyniósł mu już w 2012 roku Nagrodę Poetycką „Orfeusz” imienia Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. W ostatnich latach otrzymał także nagrodę Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich „w uznaniu zasług dla wolności i piękna słowa drukowanego”. W 2016 roku został odznaczony przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę Krzyżem Wolności i Solidarności oraz Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Podczas oficjalnego otwarcia XV Warsztatów Herbertowskich minister kultury i dziedzictwa narodowego odznaczył Polkowskiego medalem Gloria Artis.

W 2013 roku zadebiutował jako powieściopisarz książką Ślady krwi. Przypadki Henryka Harsynowicza, za którą otrzymał w 2014 roku Nagrodę Identitas. W 2014 roku wydał zbiór esejów Polska, moja miłość, a w 2018 roku ukazał się jego najnowszy tomik poetycki Pochód duchów. Wiersze Jana Polkowskiego z dziewięciu tomików zostały zebrane w tomie Gdy Bóg się waha: poezja 1977-2017. Przez lata utwory poety tłumaczono na wiele języków, między innymi na niemiecki, francuski, angielski i szwedzki. Ma żonę Annę oraz czworo dzieci, dwóch synów i dwie córki.

Twórczość:

Poezja: