Nowy Napis Co Tydzień #138 / Zmarł Jarosław Marek Rymkiewicz
Moja pieśń jest zrobiona ze śmierci i z płaczu
I właśnie tyle znaczy ile łzy tu znaczą
I właśnie tylko znaczą – łzy pieśni niewinne
Nim pieśń wyniosą z czasu w jakieś czasy inne
(Jarosław Marek Rymkiewicz, Piękna młynarka
z tomu Zachód słońca w Milanówku, 2002)
Zmarł poeta, eseista, dramaturg i krytyk literacki Jarosław Marek Rymkiewicz. Twórca miał 86 lat.
Rymkiewicz urodził się 13 lipca 1935 roku w Warszawie jako Jarosław Marek Szulc. Jego rodzice byli pochodzenia niemieckiego. Po zakończeniu II wojny światowej zmienili nazwisko na Rymkiewicz (był to pseudonim literacki Władysława Szulca – ojca Jarosława Marka – a zarazem nazwisko panieńskie jego matki), decydując się na przyjęcie polskiej tożsamości. Przeprowadzili się do Łodzi. Tam Jarosław Marek Rymkiewicz ukończył szkołę średnią oraz zdobył tytuł magistra na kierunku filologia polska. Rozwijał karierę naukową współpracując z Instytutem Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk – był jednym z badaczy działających w Pracowni Literatury Romantyzmu.
Zadebiutował w 1957 roku tomikiem poetyckim pt. Konwencje, w którym zarysował się już estetyka charakterystyczna dla całej twórczości Rymkiewicza i konsekwentnie w niej realizowana. W latach 1960–1964 wydał jeszcze trzy tomy wierszy. W 1967 roku opublikował książkę, w której zawarł swój program artystyczny: Czym jest klasycyzm. Manifesty poetyckie. Klasycyzm rozumiał Rymkiewicz jako głęboką artystyczną świadomość bezczasowości literatury – współistnienia przeszłości i teraźniejszości w języku, a także twórczy i afirmatywny stosunek do tradycji, nieograniczonej jednak jedynie do wzorców antycznych i renesansowych. Dla Rymkiewicz najbardziej inspirującymi epokami były bowiem barok i romantyzm. Fascynację tymi okresami dostrzec nie tylko w jego twórczości literackiej (gdzie przejawia się zarówno w formalnej, jak i treściowej organizacji utworów), ale także w działalności naukowej.
Jego pisarstwo można określić jako zaangażowane społecznie. Rymkiewicz na początku lat 1980. zaczął działać w opozycji antykomunistycznej. Podjął współpracę z wydawnictwami podziemnymi, a także z emigracyjnym Instytutem Literackim w Paryżu. W 1984 roku wydał w drugim obiegu powieść pt. Rozmowy polskie latem 1983, w ironiczny sposób komentującą stan wojenny. Za jej publikację pisarz został ukarany skreśleniem z listy członków Polskiej Akademii Nauk.
Niech spoczywa w pokoju.
