Nowy Napis Co Tydzień #194 / Co to znaczy: oddać sprawiedliwość literaturze?

Prof. Michał Januszkiewicz poleca książkę Geometria literatury. Eseje Pétera Szondiego.

Są to najwybitniejsze i najbardziej znane eseje słynnego niemieckiego literaturoznawcy. W Polsce jest on wciąż praktycznie nieznany […].Szondi żył krótko, ale było to życie trudne i dramatyczne, naznaczone bólem, depresją. Mimo to zapisał się w myśli literaturoznawczej poważnym dorobkiem. Jest twórcą komparatystyki na terenie Niemiec i twórcą hermeneutyki literackiej w Niemczech

– mówi prof. Michał Januszkiewicz.

O książce tak pisze jej wydawca:

Dla wiedzy filologicznej dzieło sztuki istnieje zawsze w swej aktualności, którą musi ono wciąż na nowo potwierdzać. Potwierdzenia nie wolno jednak mylić z procesem weryfikacji wiedzy, tego nie może się wyrzec żadna nauka, także nauki przyrodnicze. Poznaniu filologicznemu właściwy jest przeto pewien dynamiczny moment, nie tylko dlatego, że, jak każda inna dziedzina, nieustannie podlega ono ewolucji (dzięki nowym punktom widzenia i nowej wiedzy), lecz także dlatego, że może ono istnieć jedynie dzięki ustawicznej konfrontacji z tekstem, dzięki nieustannemu odnoszeniu wiedzy do poznania, do aktu rozumienia słowa poetyckiego.

Co to znaczy: oddać sprawiedliwość literaturze? Pierwsze polskie tłumaczenie najważniejszych esejów Petera Szondiego być może pozwoli nam zbliżyć się do odpowiedzi na to pytanie. Autorzy, którymi niemiecki badacz zajmuje się w swych artykułach – Schleiermacher, Hölderlin, Benjamin, Celan – umożliwiają nam dotknięcie problemów wciąż niezwykle aktualnych: jaką rolę w kształtowaniu tożsamości odgrywa czytanie i pisanie (tak literatury, jak i komentarzy do niej), czym jest zaangażowanie humanisty w sprawy publiczne, czym jest wreszcie filologia jako zawód i powołanie.

P. Szondi, Geometria literatury. Eseje, przełożył i posłowiem opatrzył Ł. Musiał, KRONOS, Warszawa 2020.