Czytelnia / Karol Wojtyła (Jan Paweł II)

Karol Wojtyła (ur. 18 maja 1920 w Wadowicach, zm. 2 kwietnia 2005 w Watykanie) – papież Jan Paweł II, święty Kościoła katolickiego, poeta, dramaturg, eseista.

Urodził się w Wadowicach. Tam spędził dzieciństwo i wczesną młodość. Należał do szkolnego koła teatralnego, w którym działał jako aktor i reżyser. W 1938 roku rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1939 roku napisał swój pierwszy tomik poetycki Psałterz Dawidów / Księga Słowiańska. Zmuszony był przerwać studia z powodu okupacji niemieckiej, skutkującej zamknięciem uniwersytetu.

Podczas wojny pracował w kamieniołomach, ale też angażował się w działalność artystyczną. Założył amatorski i konspiracyjny Teatr Rapsodyczny. Pod wpływem zetknięcia się z mistyką Jana od Krzyża zaczął tworzyć dramaty o tematyce biblijnej. Powstały wówczas sztuki: Dawid, Hiob, Jeremiasz. W 1942 roku wstąpił do tajnego seminarium duchownego. W 1946 roku zaczął studia teologiczne na Papieskim Uniwersytecie Dominikańskim w Rzymie. W 1948 roku ukończył pracę doktorską Doktryna wiary według św. Jana od Krzyża.

Po powrocie do Polski pracował jako wikary w parafii w Niegowici, a potem jako duszpasterz akademicki w parafii św. Floriana w Krakowie. W 1950 roku napisał dramat Brat naszego Boga, którego bohaterem uczynił Alberta Chmielowskiego. Zaczął tworzyć refleksyjne poematy o tematyce religijno-filozoficznej. W 1953 roku wykładał etykę na Uniwersytecie Jagiellońskim, od 1954 roku – etykę i filozofię na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Od 1956 roku kierował tamtejszą Katedrą Etyki. Publikował swoje utwory w prasie katolickiej: „Znaku” i „Tygodniku Powszechnym”. W 1958 roku został wyświęcony na biskupa. W 1960 roku opublikowano dwie jego książki: traktującą o etyce Miłość i odpowiedzialność oraz dramat Przed sklepem u jubilera. W latach 1962–1965 Karol Wojtyła uczestniczył w obradach soboru watykańskiego II. W 1967 roku został kardynałem. Cały czas był aktywny artystycznie: publikował w czasopismach poezję i eseje.

W 1878 roku został wybrany na papieża. W swoich encyklikach (podczas całego pontyfikatu napisał czternaście) przywiązywał wagę do kultury jako nośnika chrześcijańskich wartości. Zainicjował Światowe Dni Młodzieży, Światowe Dni Modlitwy o Pokój (międzyreligijne spotkania modlitewne) i Światowe Spotkania Rodzin. Odbył sto cztery podróże apostolskie, w tym osiem pielgrzymek do Polski. Pierwsze dwie (1983, 1987) wpłynęły na rozwój ruchu antykomunistycznego. W 1981 roku na placu św. Piotra w Watykanie miał miejsce zamach na życie papieża, jednak papież ocalał. W 2003 roku ukazał się Tryptyk rzymski – jedyny utwór literacki napisany przez Jana Pawła II w trakcie pontyfikatu. Karol Wojtyła zmarł 2 kwietnia 2005 roku. W 2011 roku został beatyfikowany przez Benedykta XVI, a w 2014 roku kanonizowany przez papieża Franciszka.

Twórczość:

Teatr (prapremiery):

Przed sklepem jubilera, reż. Leopold Kielanowski, Polski Ośrodek Społeczno-Kulturalny w Londynie, prem. 11 listopada 1979
Brat naszego Boga, reż. Krystyna Skuszanka, Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, prem. 13 grudnia 1980
Jeremiasz, reż. Marek Mokrowiecki, Teatr Polski w Bielsku/Cieszynie, prem. 11 grudnia 1981
Hiob, reż. Tadeusz Malak, Teatr Ludowy w Nowej Hucie, prem. 26 marca 1983
Promieniowanie ojcostwa, reż. Andrzej Maria Marczewski, Teatr Rozmaitości w Warszawie, prem. 11 czerwca 1983

Poezja i proza (wydania książkowe):

Poezje i dramaty, Kraków 1979
Przed sklepem jubilera. Medytacja o sakramencie małżeństwa, przechodząca chwilami w dramat, Bydgoszcz 1980
Poezje, Warszawa 1981
Poezje i dramaty, Kraków 1980
Poezje wybrane, Warszawa 1983
Trzy poematy, Lublin 1983
Brat naszego Boga, Kraków 1989
Sonety. Magnificat, Kraków 1995
Psałterz – Księga słowiańska, Kraków 1996
Tryptyk rzymski, Kraków 2003

Pisma teologiczne:

Ocena możliwości zbudowania etyki chrześcijańskiej przy założeniach systemu Maksa Schelera, Lublin 1959
Miłość i odpowiedzialność. Studium, Lublin 1960
Osoba i czyn, Kraków 1969
U podstaw odnowy, studium o realizacji Vaticanum II, Kraków 1972
Rozważanie o śmierci, Kraków 1975
Znak, któremu sprzeciwiać się będą, Poznań–Warszawa 1976
Aby Chrystus się nami posługiwał, Kraków 1979
Kazania 1962–1978, Kraków 1979
Wybrane pisma i wypowiedzi do 1979 roku, Warszawa 1979
Modlitwy do Matki Bożej Jasnogórskiej w czasie stanu wojennego w Polsce (Audiencje środowe) 13 I 1982–25 VIII 1982, Warszawa 1983
Wykłady lubelskie, Lublin 1986
Nauczyciel i Pasterz. Listy pasterskie – komunikaty – zarządzenia 1959–1978, Rzym 1987
Wybór kazań nowohuckich, Kalwaria Zebrzydowska 1989
Człowiek w polu odpowiedzialności, Lublin 1991
Dar i Tajemnica. W pięćdziesiątą rocznicę moich święceń kapłańskich, Kraków 1996
Dar bez kresu / Boundless gift, Kraków 1997
Radość i łzy / Joy and tears, Kraków 2000
Wstańcie, chodźmy!, Kraków 2004
Pamięć i tożsamość. Rozmowy na przełomie tysiącleci, Kraków 2005