Czytelnia / Krystyna Rodowska
Krystyna Rodowska – poetka, tłumaczka literatury francuskiej oraz iberoamerykańskiej, krytyczka literacka, eseistka i publicystyka. Absolwentka filologii romańskiej na Uniwersytecie Warszawskim.
Przebywała na stypendiach w Meksyku, w ramach studiów podyplomowych na Universidad Nacional de Mexico (1974–1975 i 1977–1978). Od roku 1979 do 1993 pracowała jako redaktorka odpowiedzialna za dział literatury hiszpańskojęzycznej w miesięczniku „Literatura na świecie”. Tłumaczyła utwory najwybitniejszych poetów i prozaików latynoamerykańskich, hiszpańskich, francuskich i z kręgu frankofonii, między innymi : Jeana Geneta, Erica Emmanuela Schmidta, Joëla Egloffa, Antoine de Saint-Exupéry’ego, Gérarda de Nerval, Jules Laforgues’a, André Bretona, Paula Eluarda, Philippe Soupaulta, Francisa Ponge’a , Philippe Jaccotteta, Jacques’a Dupin, Michela Deguy, Bernarda Noëla, Jean-Michela Maulpoix, Jean-Pierre Faye’a, Marie-Claire Bancquart, Jacques’a Roubaud, Liliane Giraudon, Georgesa Pereca, Kateba Yacine’a, Gastona Mirona, Jorge Luisa Borgesa, Vicente Huidobro, Octavio Paza, Pablo Nerudy, Cesara Vallejo, Roberto Juarroza, J. Emilia Pacheco, Alejandry Pizarnik, Gastona Baquero, Vicente Aleixandre, Federico Garcii Lorki, Gabriela Mistral, Jorge Guillena, Angela Gonzaleza, José Angela Valente, Antonio Colinasa, Guillermo Carnero, Abla Murcii i wielu innych. Współpracowała z wieloma periodykami literackimi, takimi jak: „Forum”, „Tydzień”, „Kwartalnik Artystyczny”, „Odra”, „Twórczość”, „Fraza”, „Literatura na świecie”, „Nowy Nurt”, „Kresy”, „Fraza”, „Topos”, „Nowa Okolica Poetów”, „Pogranicza”, „Tygiel Kultury”, „Nowaja Polsza”, „Akcent”, „Arkusz”, „Akcent” oraz „Migotania”. Jej wiersze były tłumaczone na języki: francuski, czeski, hiszpański, rosyjski, angielski, szwedzki, litewski, łotewski, słowacki, rumuński, hebrajski i arabski.
W 1994 roku ukazał się we Francji monograficzny numer pisma „Aires” poświęcony w całości prezentacji jej poezji, w przekładach wybitnego poety francuskiego Bernarda Noëla. W latach 2006–20011 przekłady jej wierszy na język francuski i hiszpański ukazywały się na łamach pism literackich we Francji, Belgii, Québecu, Hiszpanii, Meksyku, Nikaragui, na Kubie, Kostaryce, w Argentynie (Buenos Aires), Kolumbii, a także w Czechach, na Litwie i na Łotwie oraz w Rumunii.
W 2006 roku Literarne informacne centrum w Bratysławie opublikowało jej tomik poetycki w trzech językach: słowackim, francuskim i polskim: Vyzva k cinu/ Wezwanie do czynu l/ Appel a l accion. W lutym 2010 roku, ukazała się na Kubie niewielka antologia wierszy Krystyny Rodowskiej Abajo fuego, arriba fuego, w przekładach jej własnych oraz meksykańskiego poety Gerardo Beltrana. W roku 2012 ukazała się we Francji antologia jej wierszy Vers le Nu, w przekładzie na język francuski Bernarda Noëla (we współpracy z autorką), nakładem wydawnictwa l’Harmattan, w serii Poètes de cinq continents .
Uczestniczyła w wielu międzynarodowych festiwalach poezji w Europie, Kanadzie, Ameryce Łacińskiej i Afryce. W roku 2OO4 na zaproszenie Centre Régional d’ Aquitaine (ARPEL) uczestniczyła jako poetka, w Polskim Sezonie Kulturalnym we Francji. Jesienią 2OO5 roku brała udział, jako gość specjalny (invitada especial) , w Spotkaniach Poetów Świata Łacińskiego w Meksyku, zaś w 2OO6 i 2008 roku reprezentowała poezję polską na Międzynarodowym Festiwalu Poezji w Granadzie. W maju 2015 roku, uczestniczyła jako polska poetka (w ramach Grupy Wyszehradzkiej) w Międzynarodowym Salonie Literatury i Sztuki w Tangerze. Jest jednym z współzałożycieli stworzonego przez dyrektora Maison de la Poésie w Paryżu, Michela de Maulne, ruchu „Cap à l’Est” (Ster na Wschód), zrzeszającego około 3O francuskojęzycznych poetów Europy Środkowej i Wschodniej.
Dokonała także przekładu na język polski wyboru liryków miłosnych najwybitniejszego klasyka poezji portugalskiej, Luisa Camoesa (Camoes, 1984). W latach 1975–198O, w antologii Poesia polaca contemporanea, wydanej przez Universidad Autónoma de México publikowała swoje przekłady na język hiszpański najwybitniejszych polskich poetów współczesnych (między innymi Juliana Przybosia, Jarosława Iwaszkiewicza, Wisławę Szymborską, Tadeusza Różewicza, Stanisława Grochowiaka, Mirona Białoszewskiego, Zbigniewa Bieńkowskiego, Rafała Wojaczka) wraz z pisanymi po hiszpańsku komentarzami i esejami, przybliżającymi problematykę polskiej poezji czytelnikowi tamtej strefy kulturowej.
Na początku 2008 roku, nakładem wydawnictwa Biura Literackiego ukazała się jej autorska antologia 14. współczesnych poetów francuskich Na szali znaków, we własnych przekładach i opracowaniu krytycznym. W marcu 2011 roku opublikowała kolejną autorską antologię największych poetów latynoamerykańskich XX/XXI wieku Umocz wargi w kamieniu, opatrzoną również obszernym wstępem i posłowiem, notami o poetach jej autorstwa. Publikacja ta została uhonorowana w październiku 2011 roku Nagrodą Warszawskiej Premiery Literackiej.
Sześciokrotna stypendystka Ministra Kultury i (Sztuki) Dziedzictwa Narodowego oraz dwukrotna Centre National du Livre we Francji. W 2009 roku uzyskała miesięczne stypendium Domu Pisarza i Tłumacza w Windawie na Łotwie. W roku 2013 otrzymała stypendium Centre National du Livre na dokonanie nowego przekładu pierwszego tomu dzieła Marcela Prousta W stronę Swanna, który ukazał się jesienią 2018 roku nakładem wydawnictwa Officyna.
Laureatka licznych nagród, między innymi nagrody ZAIKS-u za wybitne osiągnięcia w zakresie przekładów z literatur: francusko i hiszpańskojęzycznych. Odznaczona Oficerskim Orderem Literatury i Sztuki, srebrnym medalem Gloria Artis „Zasłużony dla kultury polskiej”. Członkinii i współzałożycielką Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, PEN-clubu, Stowarzyszenia Poetas del Mundo i ZAIKS-u. W roku 2018 obchodziła jubileusz 50-lecia pracy twórczej.
Twórczość:
Poezja:
- Gesty na śniegu, 1968
- Stan posiadania, 1981
- Nuta przeciw nucie, 1994
- Szelest, półmrok, sens,
- Na dole płomień, w górze płomień, 1996
- Bliżej nagości, 2OO2
- Wiersze Przesiane, 2017
- Jest się czymś więcej, 2019
- Nic prócz O., 2019
Tłumaczenia:
- José Revueltas, Zasnąć w ziemi, 1970
- Jean Anglade, Zawieszenie, 1970
- Jorge Luis Borges, Twórca (wespół z Zofią Chądzyńską), 1974
- José Emilio Pacheco, Proza czaszki, 1986
- Octavio Paz, Wciąż te same widzenia, 1990
- Antonio Cerdá Barberá, Zdrowie na dłoni, 1994
- Jean Genet, Ceremonie żałobne, 1995
- Luís de Camões, Liryki najpiękniejsze (wespół z Józefem Waczkowem), 2000
- Eric Salmon, ABC enneagramu: jak rozpoznać siły sterujące naszym zachowanie, 2002
- Eric-Emmanuel Schmitt, Ewangelia według Piłata, 2003
- Jorge Luis Borges, Spiskowcy, 2004
- Na szali znaków. Czternastu poetów francuskich, 2007
- Joël Egloff, Człowiek, którego brano za kogoś innego, 2010
- Umocz wargi w kamieniu. Przekłady z poetów latynoamerykańskich, 2011
- Antoine de Saint-Exupery, Mały Książę, 2015
- José Ángel Leyva, Wiersze, 2017
- Gabriela Mistral, Czerwony Kapturek, 2017
- Gabriela Mistral, Kopciuszek, 2017
- Gabriela Mistral, Królewna Śnieżka u krasnoludków, 2017
- Gabriela Mistral, Śpiąca Królewna, 2017
- Marcel Proust, W poszukiwaniu utraconego czasu. W stronę Swanna, 2018
Źródła internetowe:
http://www.ppibl.ibl.waw.pl/mediawiki/index.php?title=Krystyna_RODOWSKA
Twórczość
- Liryka
