Czytelnia / Józef Baran

Józef Baran (ur. 17 stycznia 1947 w Borzęcinie) – Poeta i eseista. W młodości studiował polonistykę w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie. Wcześniej jednak został absolwentem technikum górniczego w Wałbrzychu i przez pewien czas pracował jako górnik w kopalni. Pochodził z prostej rodziny, w młodości zajmował się między innymi wypasaniem krów. Jak przyznawał, przy okazji tego zajęcia miał wiele czasu na lekturę. W przyszłości jego utwory miały wielokrotnie nawiązywać do przeżyć związanych z małą ojczyzną poety – rodzinnym Borzęcinem. Na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych po ukończeniu studium pedagogicznego przez kilka lat pracował jako nauczyciel. Zajęcie to definitywnie porzucił w połowie lat siedemdziesiątych. Jego debiut poetycki przypadł na rok 1969 na łamach „Życia Literackiego”. Po ukończeniu studiów polonistycznych w Krakowie został dziennikarzem czasopisma „Wieści”. W kolejnych latach współpracował też z takimi czasopismami jak „Gazeta Krakowska” i „Dziennik Polski”. Był autorem reportaży, wywiadów i artykułu publicystycznych o szeroko pojętej tematyce kulturalnej. W kolejnych latach swoje wiersze publikował m.in. w „Tygodniku Powszechnym”, paryskiej „Kulturze”, nowojorskim „Nowym Dzienniku” i „Twórczości”. Jego utwory były cenione i opisywane przez takich krytyków i znawców jak Artur Sandauer, Jerzy Kwiatkowski, czy Julian Kornhauser. Doceniano w nich szczerość, bezpośredniość i obrazowanie podtarnowskiej małej ojczyzny pisarza. Po 1989 roku wiersze Józefa Barana znalazły swoje miejsce w wielu programach nauczania języka polskiego w szkołach. Przetłumaczono je łącznie na ponad dwadzieścia języków, w tym angielski, niemiecki, czeski, rosyjski, hebrajski, czy szwedzki. W 1991 roku Baran otrzymał stypendium sztokholmskiego Svenska Institutet. W 2000 roku był członkiem spotkania poetów polskich i amerykańskich w ONZ, a rok później w Sydney reprezentował poezję polską na XXI Światowym Kongresie Poetów. W latach 1998-2002 był wiceprezesem oddziału Stowarzyszenia Pisarzy Polskich w Krakowie. W 2002 roku przebył ciężką chorobę, która ograniczyła jego działalność twórczą. W ostatnich latach ukazały się jednak nowe zbiory poetyckie Barana, a także książka eseistyczna Podróże z tej i nie z tej ziemi.

Twórczość:

Poezja: